APEL DO PREZYDENTA REPUBLIKI CZESKIEJ
Szanowny Pan,
Petr Pavel
Prezydent Republiki Czeskiej
Szanowny Panie Prezydencie,
Zbliżająca się 80. rocznica wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau stanowi wyjątkową okazję do refleksji nad tragicznymi wydarzeniami i cierpieniem milionów ludzi, w tym dziesiątek tysięcy Romów, którzy zostali tam zamordowani. W tym kontekście, jako członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, ale przede wszystkim jako potomek moich bliskich, którzy byli mordowani w Hodonínie, Letach i ostatecznie także w Oświęcimiu, zwracam się do Pana z prośbą o zwrócenie uwagi na znaczenie godnego upamiętnienia miejsca pamięci w Letach, które symbolizuje dramatyczne losy Romów w Europie.
Dla mnie to nie jest jedynie kwestia historycznego obowiązku – to pamięć o mojej rodzinie, o ich życiu przerwanym w tych miejscach, które na zawsze pozostaną symbolem niewyobrażalnego cierpienia. Apeluje, aby miejsce pamięci w Letach odzyskało swój należny szacunek i charakter, byśmy mogli uczcić nie tylko ofiary, ale też ocalić pamięć o ich losach przed zapomnieniem.
Miejsce pamięci w Letach ma dla naszej społeczności szczególne znaczenie duchowe i symboliczne. Stanowi ono nie tylko przypomnienie o tragedii Romów, ale także o uniwersalnych wartościach humanistycznych, takich jak szacunek dla życia, godność i prawa człowieka. Niestety, obecna forma upamiętnienia budzi głębokie zaniepokojenie, szczególnie w kontekście zachowania świętości miejsca spoczynku ofiar.
W kulturze romskiej, podobnie jak w wielu innych tradycjach, miejsca pochówku są uznawane za święte. Naruszenie ich nietykalności, np. poprzez chodzenie po tablicach nagrobnych umieszczonych na ziemi, stoi w sprzeczności z naszymi fundamentalnymi wartościami i powoduje ból u potomków oraz rodzin ofiar. Proponujemy usunięcie tablic nagrobnych z poziomu ziemi i zastąpienie ich formą upamiętnienia, która uniemożliwi fizyczne naruszanie strefy sacrum.
Apelujemy o podjęcie kroków zmierzających do nadania miejscu pamięci w Letach charakteru odpowiadającego jego historycznemu i moralnemu znaczeniu. Wierzymy, że Pańska interwencja w tej sprawie będzie kluczowa dla upamiętnienia ofiar oraz wzmocnienia dialogu na temat wspólnej europejskiej historii.
Z poważaniem,
Roman Kwiatkowski
Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce
