81. rocznica romskiego oporu i pamięci w Hodonínie u Kunštátu

16 maja 2025 roku w w Hodonínie u Kunštátu odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary zagłady Romów i Sinti. W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele polskiej społeczności romskiej: Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce, Roman Kwiatkowski oraz Bolesław Rumanowski – świadek i ocalony z romskiego Holokaustu, który z tej okazji wygłosił przemówienie.

Dodatkowo z ramienia Centrum Kultury i Historii Romów w obchodach wziął udział Marek Isztok – historyk, specjalista ds. dziedzictwa kulturowego.

Spotkanie zgromadziło liczne grono gości, by wspólnie oddać hołd ofiarom oraz przypomnieć o sile, odwadze i wytrwałości Romów.

Hołd dla ofiar i bohaterów

Podczas obchodów przypomniano, że aż 90% czeskich Romów i Sinti zostało zamordowanych podczas II wojny światowej, a tylko nieliczni powrócili do domów. Szczególne miejsce w historii zajmuje opór Romów z 16 maja 1944 roku w Auschwitz-Birkenau, kiedy to więźniowie zabarykadowali się w barakach i stawili zbrojny opór wobec planowanej eksterminacji.

Głos świadka historii

„Naszym moralnym obowiązkiem jest przekazywać pamięć o zagładzie przyszłym pokoleniom, aby już nigdy więcej nie doszło do koszmaru ludobójstwa.”
– Bolesław Rumanowski

Odwaga romskich bohaterów

W trakcie uroczystości szczególnie wspomniano o odwadze takich romskich bohaterów jak Antonín Murka i Karel Vrba. Obaj, po ucieczce z obozu w Hodonínie u Kunštátu, dołączyli do ruchu oporu i walczyli w szeregach partyzantów, ryzykując życie dla wolności i godności swojego narodu. Za swoją postawę zostali po wojnie uhonorowani państwowymi odznaczeniami.

Duma, tradycja i przyszłość – słowa Lucii Fukovej

Lucia Fukova, rządowa komisarz ds. Romów, w swoim wystąpieniu podkreśliła znaczenie podtrzymywania romskiej tradycji, kultury i zwyczajów jako fundamentu dla społeczności romskiej. Zwróciła uwagę na potrzebę dumy z bycia Romami, porzucenia wstydu i poczucia gorszości oraz korzystania z wszystkich możliwości, jakie dziś stoją przed społecznością romską, by w pełni realizować swoje prawa obywatelskie i budować lepszą przyszłość dla siebie oraz kolejnych pokoleń.

Symboliczny finał uroczystości

Na zakończenie uczestnicy złożyli symboliczne znicze i kwiaty pod Pomnikiem Pamięci o Holokauście Romów i Sinti na w Hodonínie u Kunštátu – miejscu, które dziś upamiętnia ofiary i przypomina o tragicznych losach romskich rodzin.

Obóz w Hodonínie u Kunštátu – miejsce pamięci i tragedii

Obóz w Hodonínie u Kunštátu, zwany „obozem romskim”, funkcjonował od sierpnia 1942 do września 1943 roku jako miejsce przymusowej koncentracji Romów i Sinti z Protektoratu Czech i Moraw przed deportacją do Auschwitz-Birkenau. Przez obóz przeszło ponad 1 000 osób, w tym dzieci, kobiety i osoby starsze. Fatalne warunki, przeludnienie, głód i epidemie doprowadziły do śmierci setek więźniów, a większość została wywieziona do Auschwitz II-Birkenau, gdzie zginęła. Dziś miejsce to jest ważnym symbolem pamięci i edukacji o losach Romów podczas II wojny światowej.

Pamiętamy – dla przyszłych pokoleń

Uroczystości w Hodonínie to nie tylko wspomnienie tragicznych wydarzeń, ale także apel o pamięć, dumę i godność dla kolejnych pokoleń Romów. Dzięki odwadze bohaterów i świadków, takich jak Antonín Murka, możemy dziś pielęgnować pamięć o ofiarach i budować lepszą przyszłość.