Upamiętnienie 80. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto
Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce — Roman Kwiatkowski oraz Dyrektor Centrum Historii i Kultury Romów — Władysław Kwiatkowski uczestniczyli w obchodach 80. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto w Łodzi.
Getto w Litzmannstadt (dzisiejsza Łódź) istniało w latach 1940-1944. Zamknięto w nim nie tylko łódzkich Żydów, ale również osoby z gett z Kraju Warty oraz z Europy Zachodniej i Czech. Na jego obszarze Niemcy wyizolowali dwa inne obozy: dla Romów i Sinti z pogranicza austriacko-węgierskiego (funkcjonował w latach 1941-1942) oraz dla dzieci i młodzieży polskiej (działał w latach 1942-1945). Ostateczną likwidację getta zarządził Heinrich Himmler wiosną 1944 r. W tym czasie w getcie przebywało ponad 76 tys. osób. Do 29 sierpnia 1944 r. naziści zakończyli wywózki kilkudziesięciu tysięcy Żydów, głównie do obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau.
Obchody rozpoczęły się na Cmentarzu Żydowskim, gdzie zapalono znicze przy pomniku pamięci łódzkich Żydów. Następnie złożono kwiaty na Stacji Radegast w zabytkowym budynku kolejowym z 1941 roku, z którego podczas II wojny światowej wywożono żydowską ludność do obozów koncentracyjnych.
Następnie podczas Marszu Pamięci, który odbył się 29 sierpnia, Pan Roman Kwiatkowski miał zaszczyt przemówić oraz poprowadzić modlitwę przy Pomniku Martyrologii Dzieci. Był to moment refleksji i hołdu oddanego wszystkim niewinnym ofiarom, w tym dzieciom żydowskim i romskim, które doświadczyły niewyobrażalnego cierpienia podczas Zagłady.
Marsz Pamięci był wzruszającym i pełnym symboliki wydarzeniem, które przypomniało o obowiązku pielęgnowania pamięci oraz budowania przyszłości wolnej od nienawiści i przemocy.
W programie Marszu Pamięci znalazły się również następujące punkty:
• Kuźnia Romów: Naczelny Rabin Polski, Michael Schudrich, odczytał utwór „Wielki obóz w Oświęcimiu” autorstwa Jerzego Ficowskiego, a następnie odmówił Psalm 130 oraz modlitwę Kel Male Rachamim.
• Pomnik Polaków Ratujących Żydów: Arcybiskup Metropolita Łódzki, Kardynał Grzegorz Ryś, odczytał „Modlitwę gettowego Żyda” autorstwa Rywy Kwiatkowskiej, po czym odmówił Psalm 121 oraz modlitwę „Ojcze Nasz”.
• Pomnik Dekalogu — zakończenie marszu: Odczytano utwór „Żydowski Grobowiec” autorstwa Szymona Dratwy.
Serdecznie dziękujemy organizatorom: Archidiecezji Łódzkiej, Towarzystwu Społeczno-Kulturalnemu Żydów w Polsce, International March of the Living (Międzynarodowy Marsz Żywych) oraz Gminie Żydowskiej w Łodzi — Kehila Kedosza Łódź za wspólne upamiętnienie tych tragicznych wydarzeń.
