Oświadczenie ws Romskiej kapeli w Zakopanem

Oświadczenie

Stowarzyszenia Romów w Polsce
z dnia 3 marca 2025 r.
w sprawie koncertowania kapeli na Krupówkach w Zakopanem

Prawie dokładnie dwa lata temu, bo w dniu 24 lutego 2023 r. opublikowaliśmy na naszej stronie  „Oświadczenie w sprawie koncertowania kapeli na Krupówkach w Zakopanem”. I oto sprawa wróciła jak bumerang. Widać temat dyżurny. W dniu 18 lutego 2024 r. na stronie dziennika „Fakt” ukazał się  artykuł „Romskie kapele Krupówek. Pomaga prosty fortel”.

Z artykułu wynika, że „Choć Krupówki objęte są przepisami Parku Kulturowego, co wyklucza organizowanie takich występów, Romowie pojawiają się na nich codziennie i prezentują swoje utwory.” Dalsza część artykułu poświęcona jest walce służb miejskich z wymienionym nielegalnym procederem zarobkowania.

W zasadzie treść artykułu nie odbiega od medialnych opisów funkcjonowania nie tylko Zakopanego, ale także innych miejscowości turystycznych.  Mowa jest wtedy o występach wszelakiej maści muzyków, także z Peru,  aktorów, misiów czy innych  przebierańców lub „cyrkowców”,  którzy z uwagi na duży ruch turystyczny znajdują możliwość zarobkowania. Jest to więc zjawisko dość rozpowszechnione do którego przywykły już władze oraz znaczna część społeczeństwa.  Jednakże krótki artykuł „Faktu” różni się od innych podobnych jednym istotnym szczegółem.  W kilku akapitach tekstu  aż sześć razy podano romskie pochodzenie kapeli, jakby to miało jakieś znaczenie dla zjawiska. Nawiasem mówiąc z innych mediów wynika, że kapele mają słowackie pochodzenie i chodzi o obywateli Słowacji.  Ale narodowość jest w sprawie nieistotna. Śledzimy opisywane zjawisko a także inne zdarzenia i dotychczas nie zauważyliśmy aby media podawały pochodzenie etniczne sprawcy jakiegoś czynu (wykroczenia)  jeśli są oni obywatelstwa  polskiego pochodzenia polskiego, żydowskiego, ukraińskiego, białoruskiego, czeskiego, słowackiego, czy niemieckiego. Zachodzi pytanie dlaczego  dziennikarze „Faktu” epatują czytelników „romskością”, czy nie wystarczyło napisać, że kapele wprawdzie ładnie grają, ale naruszają lokalne przepisy dotyczące Krupówek, co wymaga reakcji lokalnych władz.  Czy może chodzi o stereotyp, że napisanie czegoś negatywnego o  Romach zwraca większą uwagę czytelników na publikowane artykuły? 

Co ciekawe w dniu 19 grudnia 2024 r. w tym sam „Fakcie” ukazał się artykuł „Fałszywy miś i Mikołaj denerwują turystów. Niecne praktyki w Zakopanem”. Chodzi również o możliwość łatwego  dorabiania („W Zakopanem zaroiło się jednak od przebierańców, którzy zwietrzyli łatwy interes”). W artykule tym opisany proceder zarabiania jest identyczny jak w przypadku kapeli. Nie doszukaliśmy się jednak ani słowa o narodowości „przebierańców”, być może dlatego, że były to osoby narodowości polskiej a nie romskiej. Jakże to by wyglądało, gdyby napisano, że byli to Polacy.    

Z doświadczeń Stowarzyszenia wynika, że każdorazowo po podaniu przez media, iż sprawcą jakiegokolwiek czynu (nieważne czy nagannego, czy nie) była osoba pochodzenia romskiego, pojawiają się w Internecie nienawistne wpisy pod naszym adresem. Powoduje to samoistne nakręcanie się spirali nietolerancji.

W związku z tym apelujemy do dziennikarzy „Faktu” by pisząc i publikując informacje o różnych zdarzeniach, nie podawali danych dotyczących narodowości obywateli polskich, czy innych.  Wydaje nam się, że czytelnicy z pewnością nie oczekują informacji o etnicznym pochodzeniu sprawcy, lecz informacji o sprawie oraz jej rozwiązaniu zgodnie z przepisami obowiązującego prawa.

Po raz kolejny zwracamy uwagę na  Oświadczenie Rady Etyki Mediów z dnia 20 listopada 2020 r. zatytułowane „Dziennikarz nie powinien wskazywać na narodowość lub pochodzenie etniczne sprawcy przestępstwa”.   

Wyrażamy nadzieję, że nasze wystąpienia spowodują zaniechanie przez dziennikarzy dyskryminacyjnych i stygmatyzujących praktyk. 

Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu Stowarzyszenia