Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski został powołany przez Premiera Mateusza Morawieckiego w skład Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.

Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski został powołany przez Premiera Mateusza Morawieckiego w skład Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.W roku 1990 decyzją ministra kultury i sztuki utworzona została Międzynarodowa Rada Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Minister zaprosił do udziału w pracach Rady wybitne autorytety o światowej sławie i znajomości problemów II wojny światowej, obozów koncentracyjnych i Holocaustu.

Rada została powołana w składzie: Grzegorz Berendt (przewodniczący, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej), Dani Dayan (zastępca przewodniczącego, dyrektor Yad Vashem:), Albert Stankowski (zastępca przewodniczącego), Colette Avital (Izrael, Ocalała z Zagłady, wieloletnia członkini The Knesset), Zanet Battinou (Grecja, dyrektorka Jewish Museum of Greece), Michael Berenbaum (Stany Zjednoczone, American Jewish University), Sara Bloomfield (Stany Zjednoczone, dyrektorka United States Holocaust Memorial Museum), Piotr Cywiński (Polska, dyrektor Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau), Jan Erik Dubbelman (Holandia, dyrektor Anne Frank Stichting), ks. dr Paweł Gałuszka (Polska, Dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Rodzin Archidecezji Krakowskiej), András Heisler (Węgry, wiceprezydent World Jewish Congress), Christoph Heubner (Niemcy, Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu), Artur Hofman (Polska, prezes TSKŻ-Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce), Tomáš Kraus (Czechy, B’nai B’rith Europe), Roman Kwiatkowski (Polska, Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenie Romów W Polsce), Ronald Lauder (Stany Zjednoczone, prezydent World Jewish Congress), Hannah Lessing (Austria, National Fund of the Republic of Austria for Victims of National Socialism), Romani Rose (Niemcy, przewodniczący Zentralrat Deutscher Sinti und Roma), Marian Turski (Polska, Ocalały z KL Auschwitz, redaktor tygodnika Polityka), Igor Shchupak (Ukraina, dyrektor muzeum Jewish Memory and Holocaust in Ukraine), Szalom Stambler (Izrael, rabin Chabad Lubawicz Polska – חב”ד פולין), Mateusz Szpytma (Polska, zastępca prezesa Instytut Pamięci Narodowej), Ada Willenberg (Izrael, Ocalała z warszawskiego getta), Marek Zając (Polska, przewodniczący rady Fundacji Auschwitz-Birkenau), Stanisław Zelewski (Polska, Ocalały z KL Auschwitz prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych).

https://www.auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/35-posiedzenie-miedzynarodowej-rady-oswiecimskiej,2324.html?fbclid=IwAR0Jk7ljwfY5h4Vr-CnAnHGQrVfdBI6CsxkAzAhoeDg-hQ56KJtdBsEoWc0

Wirtualne upamiętnienie z okazji Europejskiego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu Romów 2 sierpnia 2022 r.

2 sierpnia wspominamy ostatnich 4 300 Romów , którzy 78 lat temu zostali mimo zaciekłego oporu zostali zamordowani przez SS w obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau.

W dniu 21-23.11.1996 r., z inicjatywy Stowarzyszenia Romów w Polsce, w Oświęcimiu, odbyła się międzynarodowa konferencja pt. „Zagłada, Pamięć Nadzieja” poświęcona upamiętnieniu zagłady Romów i Sinti. W konferencji udział wzięli przedstawiciele Romów z krajów europejskich (Serbia, Niemcy, Austria, Czechy, Francja) oraz naukowcy zajmujący się tematem romskiego holocaustu. 
W wyniku debaty uchwalono proklamację w sprawie ustanowienia dnia 2 sierpnia „Dniem Pamięci o Zagładzie Romów”. Proklamacja została podpisana przez przedstawicieli powołanej w tym celu Międzynarodowej Rady Pamięci o Zagładzie Romów, w osobach przewodniczącego Rady – Romana Kwiatkowskiego oraz Sekretarza Generalnego – Dr Dragolijuba Ackovića.

29 lipca 2011 r Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił dzień 2 sierpnia Dniem Pamięci o Zagładzie Romów, a Parlament Europejski w 2015 roku uznał 2 sierpnia Dniem Pamięci o Holocauście Europejskich Romów. 

W tym roku gościem obchodów będzie obecny przewodniczący niemieckiego Bundesratu, Bodo Ramelow, który wygłosi przemówienie z okazji obchodów 2 sierpnia. Przemówienie wygłosi również przedstawicielka Komisji Europejskiej komisarz UE ds. równości Helena Dalli. Christian Pfeil z Niemiec i Miclescu Dumitru z Rumunii wystąpią w imieniu ocalałych z Holokaustu Romów.

Oficjalne obchody rozpoczną się we wtorek 2 sierpnia 2022 r. o godz. 11.30 na odcinku B II e – Na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, a zakończą o godz. 13.30 po złożeniu wieńców pod pomnikiem ku czci pomordowanych Romów.
Oprócz członków mniejszości romskiej z kilkunastu krajów, przedstawicieli państwa polskiego, kościołów i innych instytucji, obecni będą także wysokiej rangi ambasadorowie różnych krajów i inni przedstawiciele dyplomatyczni. 

W tym roku po raz pierwszy od wybuchu pandemii Covid 19 upamiętnienie odbywa się na większą skalę w sferze lokalnej. Nadal jednak będziemy trzymać się ustalonej już formy wirtualnego upamiętnienia 500 000 Romów którzy zostali zamordowani przez hitlerowskich okupantów. Wydarzenie to będzie transmitowane na żywo na facebookowej stronie Stowarzyszenia Romów w Polsce pod linkiem : 

https://www.facebook.com/events/606778787342719

oraz na kanale YouTube pod linkiem: 
https://youtu.be/bCySLtU-RaI

oraz dostępne będzie na stronie internetowej:
https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/ wraz z szeroką gamą informacji (DE/EN/PL/Romanes) na ten temat. 

Kontakt dla mediów:

Władysław Kwiatkowski
e-mail ; stowarzyszenie@romowie.net 
513985866

Thomas Baumann 
Central Council of German Sinti and Roma 
thomas.baumann@sintiundroma.de  
Phone: +49 6221 981116  

Johannes Kaiser
Central Council of German Sinti and Roma
presse@sintiundroma.de
Phone: +49 6221 981151

Oświadczenie

Stowarzyszenia Romów w Polsce

z dnia 21 lipca 2022 r. 

w sprawie wypowiedzi Wójta Gminy Łącko odnośnie do  pomocy społecznej udzielanej mieszkańcom romskiej osady Maszkowice 

W dniu 14 lipca 2022 r. na stronie www.sadenczanin.info, pod linkiem: https://sadeczanin.info/wiadomosci-telewizja/jestesmy-od-tego-zeby-pomagac-nie-utrzymywac-wojt-lacka-o-osadzie-romow , ukazała się rozmowa w redakcji lokalnej telewizji z Janem Dziedziną Wójtem Gminy Łącko, zatytułowana „Jesteśmy od tego, żeby pomagać, a nie utrzymywać. Wójt Łącka o osadzie Romów”.

Rozmowa odbyła się w związku z wystąpieniem Rzecznika Prawo Obywatelskich do Wójta w sprawie funkcjonowania osady romskiej w Maszkowicach, w szczególności złych warunków mieszkalnych jej mieszkańców.

W trakcie rozmowy Wójt Gminy Łącko stwierdził między innymi, że:

• „wciąż trudno jest o odpowiedzialne podejście obu stron w próbach rozwiązania trudnych spraw związanych z funkcjonowaniem osady”;
• „mówimy o państwie prawa. Jeśli mamy sytuację, w której ktoś dokonuje samowoli budowlanej i jest traktowane to jako sprzeczne z prawem, a jego karnacja jest jaśniejsza, a w drugiej sytuacji mamy szukać usprawiedliwienia, tylko dlatego, że kogoś karnacja jest ciemniejsza, to ja się z tym nie zgadzam jako wójt i obywatel tego kraju”;
• „Ludzie zaciągali kredyty na budowę i zakup mieszkań. Zaciskają zęby, są kowalami własnego losu. Ponoszą koszt po to, by oni i ich dzieci mieli gdzie mieszkać. W takiej sytuacji z całym szacunkiem dla mniejszości, ale zaczyna to delikatnie zalatywać dyskryminacją większości”:
• „Nie chodzi o nadzwyczajne traktowanie, ale nie chodzi też o to, że mamy kogoś utrzymywać. Dla zobrazowania 3 procent społeczności romskiej w 17-tysięcznej populacji gminy Łącko konsumuje blisko 25% środków wydatkowanych przez gminę Łącko na pomoc społeczną. Mam nadzieję, że widzowie „Sądeczanina” zgodzą się, że zaburzenie proporcji jest drastyczne”. 

Wskazane fragmenty wypowiedzi Wójta świadczą o jego pozornej bezradności wobec problemów związanych z zamieszkiwaniem jego Gminy przez obywateli polskich pochodzenia romskiego, w szczególności z ponoszeniem na nie kosztów przez Gminę. 

Jest to wypowiedź dziwna, gdyż funkcjonujące przepisy prawa pozwalają Wójtowi na rozwiązanie wskazanych przez niego problemów poprzez pozyskanie od władz państwowych niezbędnych środków finansowych. Poniższe dane świadczą o tym, że wbrew wypowiedzi Wójta Gmina Łącko robi to w szerokim zakresie. 

1. Na wstępie należy stwierdzić, że od 2001 r. (w latach 2001 – 2003 jako pilotażowy) funkcjonuje Program integracji społecznej i obywatelskiej Romów. Obecny etap tego Programu sięga 2030 r. Zdaniem organizatora tego Programu – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) ma on za cel zwiększenie poziomu integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce w zakresie edukacji, mieszkalnictwa, innowacyjnych projektach integracyjnych oraz zadań systemowych. 

Jak wynika z analizy podziału rządowych środków na realizację Programu na 2022 r. dokonanej przez Stowarzyszenie Romów w Polsce gmina Łącko otrzymała z tego Programu środki na różne cele. Oznacza to, że zamieszkiwanie w Gminie mniejszości romskiej to nie tylko wydatki, ale także spore korzyści. Ale o tym Wójt nawet się nie zająknął. 

Na jakie cele Gmina otrzymała w ramach Programu romskiego z MSWiA środki na 2022 r. 

a) 120 000 zł na zadanie „Nasza świetlica” na prowadzenie świetlicy w Maszkowicach. Zadanie to wynika z ustawy o pomocy społecznej i jest obowiązkiem Gminy; 

b) kwota 39 900 zł na zadanie „Szkoła przyjazna uczniom – edukacja przedszkolna”(Maszkowice). Zadanie to jest obowiązkowe dla Gminy, co oznacza, że mając kilkoro dzieci romskich uczęszczających do przedszkola można pozyskać spore środki dla wszystkich:

c) kwota 85 000 zł na zadanie „Doposażenie nowo wybudowanego obiektu sportowego wraz z pomieszczeniami do nauki”. Zadanie to winno być finansowe ze środków Gminy, ale dzięki Romom z osady Maszkowice to rząd zapłacił za wskazane doposażenie obiektu;

d) kwota 69 800 zł na zadanie „Koordynator ds romskich”. Powołując się na wypowiedź Wójta o ilości Romów w Gminie oznacza to, że na obsługę 3% populacji gminnej zatrudniono w Gminie specjalnego pracownika. Pomimo tego – jak stwierdził w wywiadzie Wójt – wciąż nie można rozwiązać trudnych spraw związanych z funkcjonowaniem osady”. Nasuwa się pytanie, to co w Gminie robi ten koordynator, chyba, że zajmuje się innymi sprawami kosztem Programu romskiego;

e) 25 000 zł na zadanie „Szkoła dla aktywnych – wspieranie i upowszechniania kultury fizycznej i sportu oraz promowanie zdrowego stylu życia”(Maszkowice). Jest to zadanie Gminy;

f) 95 000 zł na zadanie „Szkoła rozwoju – Edukacja wspomagająca prawidłowy rozwój emocjonalny, społeczny, edukacyjny oraz kulturowy (Maszkowice). Jest to zadanie Gminy;

g) 240 000 zł zakup używanego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego (GBA) dla OSP Maszkowice. Co zakup ten ma wspólnego z Romami (3% populacji)?;

h) 35 000 zł na zadanie „Praca szansą na rozwój zawodowy i lepsze jutro (Łącko). Należałoby poznać efekty. Chyba ich nie ma bo wg Wójta Romowie są na utrzymaniu pomocy społecznej ;

i) 23 473 zł na zadanie „Bezpiecznie i z zasadami” (Maszkowice, Jazowsko)?;

j) 30 000 zł na zadanie „My kobiety” (Maszkowice?;

k) 56 440 zł na zadanie „Na zdrowie (Maszkowice)?. 

Z powyższego wynika, że Wójt Gminy pozyskał z Programu romskiego tylko w 2022 r. na cele nie związane bezpośrednio z Romami 11 dotacji w łącznej kwocie 820 000 zł.

Stowarzyszenie sięgnęło także do danych z 2021 r. odnośnie do podziału środków z Programu romskiego. Z danych MSWiA wynika, że Gmina Łącko pozyskała na 2021 r. następujące środki:

a) poz. 82/19 – kwota 14 300 zł na zadanie „Szkoła dla aktywnych – wspieranie, upowszechnianie kultury fizycznej i sportu oraz promowanie zdrowego stylu życia” (Maszkowice). Zadanie Gminy;

b) poz. 83/20 – kwota 22 700 na zadanie „Szkoła przyjazna uczniom – zajęcia dodatkowe” (Maszkowice). Zadanie Gminy;

c) poz. 84/21 – kwota 200 000 zł na zadanie „Utworzenie świetlicy środowiskowej na osiedlu romskim (Maszkowice, Jazowsko). Zadanie Gminy z zakresu pomocy społecznej;

d) poz. 85/22 – kwota 246 000 zł na zadanie „Budowa sali gimnastycznej z zapleczem oraz dodatkowymi salami lekcyjnymi i przewiązką przy Szkole Podstawowej w Maszkowicach”. Dzięki gromadce dzieci romskich pozyskano środki dla wszystkich dzieci ;

e) poz. 86/23 – kwota 60 000 zł na zadanie „Wyposażenie nowo budowanych mieszkań” (Maszkowice, Jazowsko). Oznacza to, że jakieś domy w Maszkowicach są budowane!;

f) poz. 87/24 – kwota 200 000 zł na zadanie „Regulacja stanu formalno-prawnego osiedla romskiego” (Maszkowice, Jazowsko). Skoro większość domów w Maszkowicach jest do wyburzenia i decyzje są prawomocne to po co wydawać 200 000 zł na wskazany cel?;

g) poz. 88/25 – kwota 350 000 zł na zadanie „Poprawa warunków mieszkaniowych Romów znajdujących się w najtrudniejszych warunkach lokalowych poprze zakup kontenerów mieszkalnych lub/i zakup mieszkań na wolnym rynku” (Maszkowice, Jazowsko);

h) poz. 89/26 – kwota 445 000 zł na zadanie „Poprawa warunków mieszkaniowych znajdujących się w najtrudniejszych warunkach lokalowych” (Maszkowice, Jazowsko);

i) poz. 90/27 – kwota 17 817 zł na zadanie „Bezpiecznie i z zasadami” (Maszkowice, Jazowsko)?; j) poz. 91/28 – kwota 56 600 zł na zadanie „Praca szansą rozwoju” (Łącko)?;

k) poz. 92/29 – kwota 57 585 zł na zadanie „Na zdrowie” (Maszkowice)?. Dane także na www.znaddunajca.pl.

Razem w 2021 r. Gmina Łącko pozyskała z Programu romskiego 1 670 000 zł, czyli tylko za lata 2021 -2022 na 3% procent populacji Gminy przypadło 2 490 000 złotych! Nie sięgnęliśmy do dalszych lat, ale o tym poniżej.

2. W dniu 16 czerwca 2021 r. sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych odbyła posiedzenie, w trakcie którego rozpatrywała Informację Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat aktualnej sytuacji osiedla romskiego w Maszkowicach (gmina Łącko).

Z Informacji Ministra wynikał, że osiedle zamieszkuje 56 rodzin (około 225 osób) żyjących w trudnych warunkach mieszkaniowych i bytowych. Wg Informacji MSWiA nastąpiła poprawa warunków mieszkaniowych i bytowych rodzin romskich, gdyż wykonano sieć kanalizacyjną, zakupiono nowe kontenery mieszkalne, przeprowadzono remonty w kontenerach , wykonano instalację wodno-kanalizacyjną i c.o. w budynkach a także wymieniono piece grzewcze. 

W dalszej części Informacji Minister przedstawił działania wójta Gminy Łącko mające na celu rozwiązanie problemów mieszkańców osiedla Maszkowice. Działania te kosztowały Państwo Polskie (dotacje MSWiA dla Gminy Łącko) w okresie od 2015 r. do 2021 r. łącznie 8 887 810 zł, zaś w okresie od 2001 – 2013 – kwotę 1 537 198 zł.  Razem więc za lata 2001 – 2021 (bez danych z 2014 r.) Wójt Gminy Łącko wydał ze środków Programu romskiego na wymieniono osiedle 10 425 008 zł plus 820 000 zł w 2022 r., czyli razem 11 245 000 zł. Wydatki te były na pewno uzasadnione, bo przecież o przyznanie dotacji przez MSWiA wystąpił Wójt. Oznacza to, że Gmina Łącko nie musiała wydać ze środków własnych na potrzeby swoich obywateli ponad 11 mln złotych. Zadajemy pytanie, kto kogo utrzymuje?

Minister podał nadto, że obecnie w stosunku do 34 „właścicieli” domów (na osiedlu mieszka 56 rodzin) prowadzone jest postępowanie egzekucyjne zmierzające do realizacji nakazu rozbiórki zbudowanych „obiektów”, z czego tylko w dwóch ostatnich latach wydano14 nowych postępowań egzekucyjnych.

Kończąc Informację Minister stwierdził, że wskazane działania stanowią potwierdzenie zasadności wprowadzenia przez administrację rządową specjalnych instrumentów mających na celu poprawę sytuacji mniejszości romskiej.

W sytuacji prawnej i faktycznej osady Maszkowice wydanie przez władze Gminy Łącko 11 245 000 zł tylko na wymienioną osadę nie może być traktowane jako racjonalne i gospodarne. Wydano środki, które w dużej części w przypadku rozbiórki osady będą bezpowrotnie stracone, gdyż prawdopodobnie na terenie osiedla Maszkowice nie wolno będzie budować nowych bloków (budynków), komu więc będzie potrzebna kanalizacja, sieć wodna, czy sieć centralnego ogrzewania. Zachodzi więc pytanie dlaczego władza publiczna kontynuuje działania na rzecz osiedla, które w państwie prawnym winno już dawno zniknąć z mapy? Okres 20 lat funkcjonowania Programu rządowego na rzecz m.in. pudrowania funkcjonowania osiedla w Maszkowicach jest wyrazem bezsilności władzy ( niezależnie od tego kto rządzi) w rozwiązywaniu problemu. Problemem osiedla Maszkowice zajmowały się w ostatnich 20 latach: MSWiA, różne władze wojewódzkie, wójt Gminy Łącko, posłowie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych (kilka wizyt na osiedlu Maszkowice oraz posiedzeń w Sejmie). Jaki efekt z tych działań? Jak wskazaliśmy praktycznie żaden a nawet można powiedzieć jest coraz gorzej, gdyż liczba nowych nielegalnych „domów” oraz mieszkańców osiedla rośnie w sposób niekontrolowany. Nie chcemy prorokować, ale za 10 lat osiedle nadal będzie funkcjonować, władze budowlane nadal będą prowadzić egzekucje nakazu rozbiórki, w międzyczasie Romowie nielegalnie zbudują 100 nowych domów, zaś liczba mieszkańców sięgnie 500 osób. Władze wszystkich szczebli będą się nadal spotykać i dywagować, co zrobić i jak wydać kolejne miliony złotych z kieszenie podatników polskich, żeby „poprawić” warunki życia mieszkańców osiedla Maszkowice. Powołując się na Wójta należałoby zbadać karnację urzędników, którzy nie mogą sobie poradzić z dzikim budownictwem w Maszkowicach. Są oni przysłowiową „V kolumną” Romów. Prawdopodobnie karnacja tych urzędników jest ciemniejsza niż innych standardowych urzędników, co usprawiedliwia i uzasadnia ich bezsilność w przywracaniu prawa. Kończąc z żartami należy stwierdzić, że na pewno Romowie z Maszkowic nie są winni temu, że urzędnicy państwowi od lat nie przestrzegają obowiązującego prawa.

3. Z przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wynika, że znacząca większość pomocy finansowej z zakresu pomocy społecznej realizowana jest ze środków budżetu państwa, w tym przede wszystkim w formie zasiłków ustawa ta bardzo rygorystycznie określa kryteria przyznawania pomocy które na pewno są przestrzegane przez urzędników gminnych. Zauważamy, że wbrew wypowiedzi Wójta to nie Gmina „utrzymuje” Romów, lecz władza państwowa. Należy dodać, że w razie braku środków na wymienione zasiłki Gmina występuje do Wojewody o przyznanie dodatkowych środków niezbędnych do realizacji pomocy społecznej. Nie jest więc tak, że Romowie z Maszkowic zabrali reszcie mieszkańców Gminy pieniądze na pomoc społeczną. Należałoby zwrócić uwagę Wójtowi jak postępują Polacy z jasną karnacją w Wielkiej Brytanii, Irlandii oraz innych krajach, do których emigrowali. Z mediów wynika, że skorzystali z prawnej możliwości uzyskania wszelkich zasiłków na dzieci oraz z innego tytułu. Dlaczego więc w Polsce korzystanie przez obywateli polskich z legalnej pomocy państwa jest naganne, zaś za granicą pożądane?

Reasumując powyższe rozważania należy stwierdzić, że postawa Wójt Gminy Łącko zaprezentowana w wywiadzie dla portalu „Sądeczanin” przypomina myślenie Kalego z „Pustyni i w puszczy” Henryka Sienkiewicza. Jak Kalemu ukraść krowę to źle, ale jak Kali ukradnie krowę to dobrze, czyli jak można dostać pieniądze rządowe na swoich obywateli – Romów to dobrze, ale jak trzeba na nich wydatkować pieniądze – to źle! 

Roman Kwiatkowski Prezes Zarządu Stowarzyszenia

2 sierpnia 2022 roku zapraszamy na uroczyste obchody 78. rocznicy likwidacji„Zigeunerlager” na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Miejscu Pamięci Romów na odcinku B II e byłego obozu KL Auschwitz-Birkenau

Program uroczystości;

11:00 – spotkanie uczestników uroczystości

przy bramie wejściowej do dawnego „Zigeunerlager”

11:15 – wspólne przejście pod Pomnik Zagłady Romów i Sinti

11:50 – rozpoczęcie uroczystości, powitanie

12:00 – 12:30 – przemówienia okolicznościowe

12:30 – złożenie wieńców pod Pomnikiem Zagłady Romów i Sinti

13:00 – zakończenie

August, 2nd, 2022

 Commemoration ceremony of the 78th anniversary of the liquidation of the „Zigeunerlager” on the territory of the Auschwitz-Birkenau State Museum at the Roma Memorial in section B II E of the former Auschwitz-Birkenau Concentration Camp

 Ceremony program;

11:00 a.m. – ceremony participants’ meeting at the entrance to former „Zigeunerlager”
11:15 a.m. – walk to the Memorial of the Murdered Roma and Sinti
11:50 a.m. – opening ceremony – welcome speech
12:00 p.m. –12:30 pm – occasional speeches
12:30 p.m. – wreath-laying ceremony at the Memorial
13:00 – the end of the 

 Uprzejmie prosimy o potwierdzenie obecności poprzez e-mail Stowarzyszenia Romów w Polsce:

stowarzyszenie@romowie.net

We kindly ask you to confirm your participation by email: stowarzyszenie@romowie.net 

Oświadczenie

Stowarzyszenia Romów w Polsce z dnia 31 maja 2022 r. 

w sprawie ponownego uchylenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy decyzji Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (dalej: Szef Urzędu) w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień kombatanckich

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy (dalej: WSA) wydał w dniu 14 grudnia 2020 r. wyrok o sygnaturze akt II SA/Bd 854/20 w przedmiocie odmowy przyznania przez Szefa Urzędu uprawnień kombatanckich obywatelowi polskiemu pochodzenia romskiego Panu Robertowi B., w którym uchylił zaskarżoną decyzję nakazując organowi ponowne rozpatrzenie sprawy.

Dnia 16 sierpnia 2021 r. Szef Urzędu kolejny raz odmówił Panu Robertowi B. przyznania uprawnień kombatanckich. Na decyzję Szefa Urzędu Pan Robert. B. – przy naszej pomocy – wniósł skargę.

W dniu 19 maja 2022 r. WSA wydał kolejny wyrok w sprawie ponownie uchylając decyzję Szefa Urzędu. W uzasadnieniu wyroku WSA stwierdził, ze skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż „zaskarżona decyzja narusza przepisy postępowania, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.” 

Stwierdzamy, że jest to już czwarty wyrok sądów administracyjnych w okresie ostatnich trzech lat korzystny dla obywateli polskich pochodzenia romskiego starających się o przyznanie uprawnień kombatanckich w związku z pobytem w getcie w czasie II wojny światowej. Ma on więc dla Stowarzyszenia Romów w Polsce a także dla całej społeczności romskiej bardzo istotne znaczenie. 

Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (dalej: Urząd) od wielu lat konsekwentnie odmawiał i nadal odmawia romskim wnioskodawcom przyznania uprawnień kombatanckich z tytułu pobytu w getcie. Prawo do takich uprawnień wynika z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 276). Dzieje się tak pomimo przedstawiania przez romskich wnioskodawców dowodów dopuszczanych przez Kodeks postępowania administracyjnego w postaci zeznań świadków, oświadczeń wnioskodawcy, zaświadczenia Romskiego Instytutu Historycznego, czy wreszcie decyzji niemieckich urzędów Deutsche Rentenversicherung (niemiecki ZUS), Bundesamt fuer zentrale Dienste und offene Vermoegensfragen, czy Federalne Ministerstwo Finansów o przyznaniu kolejnym obywatelom polskim pochodzenia romskiego świadczeń emerytalno-rentowych, czy odszkodowań za pobyt w getcie. Świadczenie takie od strony Niemieckiej otrzymał również skarżący Pan Robert B. 

Dziwi konsekwencja Urzędu w zakresie odmawiania uznawania w postępowaniu nie tylko polskich dowodów w postaci zeznań, oświadczeń i zaświadczeń, ale także decyzji niemieckich, które były wydawane w imieniu państwa będącego następcą prawnym Rzeszy Niemieckiej (sprawcy). 

Stowarzyszenie Romów w Polsce w rozmowach z Szefem Urzędu oraz pismach kierowanych do Urzędu zwracało uwagę nie tylko na bezzasadne nieuznawanie polskich i niemieckich dowodów, ale także na polsko-niemiecką Umowę z dnia 5 grudnia 2014 r. o eksporcie szczególnych świadczeń dla osób uprawnionych, które zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ( Dz. U. z 2015 r. poz. 714), która w art. 2 stwierdza, że jej zapisy dotyczą osób prześladowanych, które ze względu na miejsce zamieszkania w Polsce nie otrzymały świadczeń z tytułu zatrudnienia w getcie na podstawie niemieckich przepisów emerytalno-rentowych. 

Z analizy uzasadnienia wyroku WSA z dnia 19 maja 2022 r. wynika, że Sąd ten uwzględnił skargę w całej rozciągłości stwierdzając między innymi, że: 

• organ naruszył przepisy prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na rozstrzygnięcie, co uzasadnia uwzględnienie skargi i uchylenie kwestionowanej decyzji;
• w ocenie Sądu organ (Urząd) nie odniósł się do zaświadczenia wystawionego przez Romski Instytut Historyczny oraz Stowarzyszenie Romów w Polsce; 
• Urząd zupełnie zignorował materiały znajdujące się w Romskim Instytucie Historycznym potwierdzające pobyt w getcie a mających – zdaniem Sądu – „kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.” 

Kończąc uzasadnienie wyroku Sąd stwierdził, że w toku ponownego postępowania Urząd winien usunąć te nieprawidłowości. 

W niniejszym oświadczeniu czas na wnioski !

Po przedstawieniu powyższych faktów Stowarzyszenie zwraca uwagę na wyjątkowo naganne postępowanie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w stosunku do obywateli polskich pochodzenia romskiego starających się o przyznanie statusu kombatanta. Komentowany wyrok WSA w Bydgoszczy jest już drugim wyrokiem uchylającym decyzję Szefa Urzędu o odmowie przyznania uprawnień kombatanckich Panu Robertowi B. Zauważamy, że identycznie Urząd postępował w stosunku do Pana Jana Sz. z Łodzi, w którego przypadku WSA w Łodzi także dwukrotnie uchyliło decyzje Szefa Urzędu z powodów naruszenia procedury postępowania.

Naszym zdaniem można mówić w przypadku Urzędu o dyskryminacji z powodu pochodzenia wnioskodawcy. Skoro Pan Robert B. złożył w dniu 2 sierpnia 2018 r. (prawie 4 lata temu) udokumentowany wniosek do Szefa Urzędu to sprawa już dawno winna znaleźć pozytywne zakończenie. Tymczasem organ ten nieudolnie prowadzi postępowanie dowodowe (co wynika z uzasadnienia obu wyroków) każdorazowo rozpatrując tylko część dowodów a pomijając inne. WSA w Bydgoszczy już dwukrotnie musiał interweniować wskazując w wyrokach na zaniedbania Urzędu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy jest jednakże sądem kasacyjnym wskutek czego może tylko uchylić decyzję wskazując na naruszenie prawa materialnego lub procesowego. Sąd nie może wydać decyzji zamiast organu administracyjnego. Z zasady tej w pełni korzysta Urząd wskutek tczego zachodzi obawa, że kolejną decyzję w sprawie Pana Roberta B. Szef Urzędu wyda za 2 lata oraz że będzie ona znowu negatywna z powodów znanych tylko jakiemuś urzędnikowi Urzędu. Decyzja ta znowu zostanie zaskarżona i tak będzie trwało – wg klasycznego powiedzenia – ad calendas graecas (czyli do nigdy), chyba że w międzyczasie Pan. Robert B. umrze i sprawa sama się zakończy. 

Takie korzystanie z prawa przez organ władzy publicznej nie powinno mieć miejsca w demokratycznym państwie prawnym realizującym zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji) a tak niestety się dzieje. Oczywiście w majestacie prawa! 

Roman Kwiatkowski 

Prezes Stowarzyszenia

NA BISTYRAS

PAMIĘTAMY

78 rocznica buntu Romów w KL Auschwitz Birkenau. 

Jak co roku Stowarzyszenie Romów w Polsce o godzinie 12-00 upamiętniła bunt Romów  który miał  miejsce 16 maja 1944r na terenie romskiego obozu ,,Zigeunerlager ‚’’symbolicznym złożeniem wieńca pod pomnikiem ku czci ofiar pomordowanych Romów w ,,Zigeunerlager” 

16 maja wspominamy jedno z najbardziej heroicznych wydarzeń, jakie miało miejsce w czasie funkcjonowania byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i śmierci KL Auschwitz-Birkenau.

Na wiosnę 1944 roku rozpoczęto w KL Auschwitz przenoszenie młodych, zdrowych i zdolnych do pracy więźniarek i więźniów Zigeunerlager do obozów pracy i obozów koncentracyjnych w Niemczech. W trakcie jednej z selekcji więźniowie, którzy wierzyli, że jest to początek likwidacji podobozu, zdecydowali się stawić opór. Romscy więźniowie zabarykadowali się w barakach i nie wyszli na wezwanie strażników, którzy zmuszeni zostali do zmiany planów. Wydarzenie to jest obecnie intensywnie upamiętniane przez romskich działaczy jako Dzień Romskiego Oporu (16 maja) i wchodzi w skład wytwarzanych przez romski ruch polityczny społecznych ram pamięci o zagładzie Romów, które podkreślają aktywny opór i walkę Romów i Sinti przeciwko ludobójczej polityce nazistów i ich sojuszników. 

Około godziny 19.00 usłyszałem gong ogłaszający Lagersperre. Przed obóz cygański zajechały samochody, z których wysiadła eskorta ok. 50–60 esesmanów uzbrojonych w karabiny maszynowe. Esesmani otoczyli baraki zamieszkałe przez Cyganów. Kilku esesmanów weszło do baraku mieszkalnego z okrzykiem „los, los”. 

W barakach panowała kompletna cisza. Zgromadzeni w nich Cyganie uzbrojeni w noże, łopaty, żelazo, łomy i kamienie oczekiwali na dalszy bieg wydarzeń. Z baraków nie wyszli. Wśród esesmanów zapanowała konsternacja. Wyszli z ba- raku. Po krótkiej naradzie udali się do Blockführerstube do komendanta akcji. Po pewnym czasie usłyszałem gwizdek. Esesmani otaczający baraki zeszli ze swoich posterunków, wsiedli do samochodów i odjechali. 

Relacja więźnia Tadeusza Joachimowskiego, pełniącego funkcję pisarza w Zigeunerfamilienlager. APMA-B. Zespół Oświadczenia, t. 13, 56-80. 

,, Jednego dnia znów się zdarzyło ….. W połowie maja 1944r

Ostrzegali nas, że cały ,,Zigeunerlager” będzie zagazowany. Teraz wszystko było w naszych rękach. Każdy był w stanie przygotować się z łopatami i kamieniami , co się dało… 

… Wasz opór się powiódł, mieliśmy odwagę tego nie zrobić, czego od nas żądali, 

Wspomnienia Waltera Wintera więźnia nr z 3105

EN

78th Anniversary of the First Roma Revolt at Auschwitz Birkenau

On May 16, we remember one of the most heroic events that took place during the operation of the former German Nazi concentration camp and the death of Auschwitz-Birkenau.

In spring 1944, prisoners of the Zigeunerlager who were young, healthy and able to work began to be transferred to labor and concentration camps in Germany. During one of the selections, prisoners who believed it to be the beginning of the liquidation of the camp, decided to resist. Roma prisoners barricaded themselves in their barracks and did not come out when called by the guards who, therefore, had to change their plans. This event is currently intensively commemorated by Roma activists as “Romani Resistance Day” (May 16th ) and constitutes part of the social frames of memory developed by the Roma political movement. In these frames, active resistance, the struggle of Roma and Sinti against the genocidal policies of the Nazis and their allies is emphasized. 

At about seven o’clock in the evening I heard the gong announcing Lagersperre. Trucks drove up to the Gypsy camp and an escort of about fifty to sixty SS men armed with automatic rifles got out. The SS men surrounded the barracks inhabited by the Gypsies. Several SS men went into the residential barracks shouting “Los! Los!” there was complete silence in the barracks. The Gypsies gathered inside, armed with knives, shovels, iron tools, crowbars, and rocks, waited to see how events would unfold. They did not come out of the barracks. Consternation prevailed among the SS. They left the barracks. After conferring briefly, they went to see the commander of the operation at the Blockführerstube. After a certain time, I heard a whistle being blown. The SS men who had been surrounding the barracks left their posts, climbed onto the trucks, and drove away. 

Account by Tadeusz Joachimowski, a Polish prisoner of KL Auschwitz, performing the function of a scribe in the Zigeunerlager. APM-B. Statements, vol. 13, 56-80. 

,, One day it happened again…. In mid-May 1944

They warned us that the whole „Zigeunerlager” would be gassed. Now everything was in our hands. Everyone was able to prepare themselves with shovels and stones… 

…your resistance succeeded, we had the courage not to do what they asked of us, 

Walter Winter’s memoirs of prisoner number 3105 

Oświadczenie 

Stowarzyszenia Romów w Polsce 

z dnia 8 kwietnia 2022 r.

w związku z Międzynarodowym Dniem Romów

W dniu 8 kwietnia 2022 r. obchodzimy po raz trzydziesty drugi Międzynarodowy Dzień Romów. Przypominamy, że Święto to ustanowione zostało w 1990 r. na IV Kongresie Międzynarodowego Związku Romów, który odbył się w Polsce pod patronatem UNESCO. W intencji twórców Międzynarodowego Dnia Romów miał on być istotną okazją do poszerzenia świadomości o narodzie romskim, jego zwyczajach i tradycjach oraz poznania problemów, z jakimi Romowie borykają się we współczesnym świecie, szczególnie z różnymi formami dyskryminacji i stygmatyzacji. 

Stowarzyszenie Romów w Polce stwierdza, że pomimo upływu 32 lat od ustanowienia Międzynarodowego Dnia Romów obywatele romskiego pochodzenia nadal są dyskryminowani i stygmatyzowani w Europie, w tym w Polsce. Dzieje się tak głównie w przestrzeni publicznej – na ulicach, w urzędach, w szkołach, w placówkach służby zdrowia, w wymiarze sprawiedliwości, czy w mediach publicznych, szczególnie w Internecie. W stosunku do naszej mniejszości podejmowane są działania naruszające podstawowe prawa człowieka i obywatela, kwestionujące prawa obywatelskie.. A przecież Romowie w Polsce nie są obcy, gdyż zamieszkują w niej już od 1401 r. .

Nawiązując do Międzynarodowego Dnia Romów Stowarzyszenie kolejny raz apeluje do polskich władz publicznych o traktowanie polskich Romów jak każdego innego obywatela, w szczególności by nie tworzyły dla polskich Romów specjalnych programów rządowych, by nie wprowadzały przepisów regulujących integrowanie (asymilację) z resztą społeczeństwa. Romowie nie oczekują na zmianę obowiązującego prawa, gdyż jest ono dobrze sformułowane. Mniejszość nasza oczekuje natomiast na jego respektowanie i wykonywanie, w szczególności chodzi nam o zasady określone w Konstytucji dotyczące pomocy Państwa w zakresie podtrzymywania wartości kulturowych (art. 35), równości obywateli w zakresie praw i obowiązków oraz niedyskryminacji (art. 32), czy w Kodeksie karnym – zakazu dyskryminacji, rasizmu, czy stygmatyzacji (art. 118, art. 256, czy art. 257 ). Apel ten kierujemy między innymi do Prokuratury, która odmawia wszczynania spraw względem m.in. internetowych „nienawistników”, Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, który a priori odmawia przyznawania uprawnień kombatanckich Romom z tytułu pobytu w czasie II wojny światowej w getcie, a także do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które wyjątkowo skąpo ( w stosunku do innych mniejszości narodowych i etnicznych) przydziela dotacje mniejszości romskiej na podtrzymywanie tożsamości kulturowej. 

Stowarzyszenie Romów w Polsce wyraża nadzieję, że wydając oświadczenie przy okazji kolejnych obchodów Międzynarodowego Dnia Romów będzie mogło stwierdzić, iż prawa podstawowe mniejszości romskiej ustanowione w Konstytucji i ustawach są w Polsce przestrzegane, zaś władze publiczne traktują obywateli polskich romskiego pochodzenia równoprawnie jak każdego innego obywatela. 

Stowarzyszenie zauważa, że od 24 lutego br. tj. rozpoczęcia agresji Rosji na Ukrainę szczególnie cierpią obywatele ukraińscy pochodzenia romskiego. Obywatele ci niezależnie od krzywd wyrządzonych przez rosyjskich agresorów spotykają się często z czynami dyskryminacji ze strony urzędów i innych obywateli Ukrainy dotyczy to szczególnie kobiet i dzieci, gdyż więszkszosć mężczyzn walczy w szeregach armii Ukraińskiej. Problem ten niestety dotyczy także Ukraińskich Romów którzy po przekroczeniu granicy polskiej sygnalizują różne formy dyskryminacji. 

Stowarzyszenie Romów w Polsce aktywnie włączyło się do pomocy uciekinierom z Ukrainy szczególnie tamtejszym Romom, którzy znaleźli się na terenie Polski- poprzez pomoc w zakwaterowaniu, a także pomoc socjalną i logistyczną ( wyjazdy do innych krajów).

Wyrażamy nadzieję, że życie ukraińskich Romów niedługo wróci do normalności.

Poniżej zachęcamy do pobrania i zapoznania się z artykułem pt, Programy romskie- integracja czy stygmatyzacja  który opublikowaliśmy  w naszym kwartalniku Dialog-Phenieben.

Roman Kwiatkowski

Prezes Zarządu

Pliki do pobrania:

Oświadczenie 

z dnia 23 marca 2022 r.

Stowarzyszenia Romów w Polsce

w sprawie Informacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat mieszkańców osiedli romskich na terenie województwa małopolskiego przedstawionej na posiedzeniu sejmowej Komisji

W dniu 22 marca 2022 r. sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych (dalej: Komisja) rozpatrzyła na swoim posiedzeniu między innymi Informację Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat mieszkańców osiedli romskich na terenie województwa małopolskiego (dalej: Informacja). Z pozyskanego przez nas druku Informacji wynika, że w całości dotyczy ona tylko jednego osiedla romskiego w Maszkowicach. 

Przypominamy, że już w ubiegłym roku w oświadczeniu z dnia 22 marca 2021 r. stwierdziliśmy, że ponieważ są poważne wątpliwości co do potrzeby kontynuowania Programu rządowego w latach 2021-2030, przeto decydenci z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (dalej: MSWiA) potrzebowali argumentu do uzasadnienia głoszonej tezy o wykluczeniu społecznym Romów. I znaleźli taki argument w postaci funkcjonowania slumsowej osady romskiej w Maszkowicach (Wschodnia Małopolska). Zauważyliśmy, że osada ta od dwudziestu lat pokazywana jest kolejnym posłom z Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych, jako podstawowy argument dla wdrożenia i prowadzenia kolejnego etapu Programu integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce (dalej: Program), by udowodnić tezę o potrzebie pomagania przez rząd mniejszości romskiej, jako strukturalnie zagrożonej wykluczeniem społecznym. Co ciekawe osada ta – pomimo wpompowania w ramach Programu około 10 milionów publicznych pieniędzy – ciągle się rozrasta i nic nie wskazuje, by coś w niej miało się zmienić na plus. Nawiasem mówiąc publiczne pieniądze zostały przeznaczone z Programu na inwestycje i remonty slumsów w osadzie, pomimo, że lokalny inspektor nadzoru budowlanego wydał już prawomocne nakazy rozbiórki praktycznie większości prymitywnych zabudowań. Stowarzyszenie Romów w Polsce przedstawiło w ubiegłym roku plan likwidacji tej osady przez MSWiA we współpracy z lokalnym samorządem terytorialnym, ale nikt naszej inicjatywy nie podjął. Oznacza to, że w latach 2021 – 2030 zamiast doprowadzenia do likwidacji slumsów, dalej będą prowadzone pozorne działania (w ubiegłym roku nazwaliśmy je „pudrowaniem”), na które przeznaczy się kolejne duże środki publiczne.

Potwierdzeniem tego myślenia jest Informacja Ministra przedstawiona wczoraj posłom na posiedzeniu Komisji. 

Informacja nie zawiera żadnych nowych istotnych danych odnośnie do osiedla romskiego w Maszkowicach w stosunku do poprzednich rządowych publikacji. Podano więc, że osiedle to zabudowane jest konstrukcjami z wykorzystaniem desek i urządzeń nieposiadających wymaganych pozwoleń budowlanych oraz atestów sanitarnych. Zamieszkuje je grupa około 250 osób, spośród których pracuje tylko jedna osoba, pozostali mieszkańcy utrzymują się z zasiłków pomocy społecznej, pracy dorywczej i zbierania złomu. Następnie Minister podał, że w ramach środków z kolejnego Programu (funkcjonuje on od 2001 r. – nasza uwaga), ze względu na warunki bytowe panujące na osiedlu w Maszkowicach i konieczność poprawy sytuacji jego mieszkańców , postawiono w osiedlu 4 kontenery mieszkalne, zorganizowano świetlicę dla dzieci, a w szkole w Maszkowicach zatrudniono dwóch asystentów edukacji romskiej. Informacja zawiera też dane dotyczące wdrożenia różnych programów np. „Bezpieczni i z zasadami”, „My kobiety”, „Praca szansą na rozwój zawodowy i lepsze jutro” (1 osoba pracuje) kosztem wielu dziesiątek tysięcy złotych. Podsumowując Informację Minister stwierdził, że działania te (nazwał je długofalowymi) spotykają się z podzielonym stanowiskiem (nieromskich) mieszkańców Maszkowic, z uwagi na przeświadczenie o inwestowaniu środków bez wyraźnej poprawy sytuacji. Dodał też, że kwestie osiedla romskiego od lat są przedmiotem zainteresowania odpowiednich organów państwowych.  Stwierdzamy więc, że być może są przedmiotem zainteresowania, ale z tego nic nie wynika.  Po prostu polscy mieszkańcy Maszkowic od 20 lat obserwują pozorne działania władzy publicznej w sprawie osiedla romskiego i mają już dość wydawania milionów złotych na coś co nie ma żadnej przyszłości. 

Stowarzyszenie Romów w Polsce od lat domaga się od władz centralnych i samorządowych podjęcia realnych działań odnośnie do osiedla Maszkowice. 

W związku z tym w dniu 2 marca 2021 r. skierowaliśmy do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego pismo, które nic nie straciło na aktualności. Podajemy poniżej dwa istotne zdania z tego pisma:

„ Z pisma dyrektora Departamentu Mniejszości Narodowych i Etnicznych MSWi A z dnia 13 lipca 2016 r. nr BMP-0718-2-1/2016/LW (załącznik nr 1 do nin. pisma) wynika, że:

„W ocenie MSWiA, w przypadku planowanych działań w w/w miejscowościach (osiedle Maszkowice, osiedle Koszary – nasz dopisek), których celem jest poprawa sytuacji mieszkaniowej Romów, należy ograniczyć się do realizacji inwestycji budowlanych lub zakupów budynków mieszkalnych na wolnym rynku, ponieważ przy aktualnym stanie występującej tam infrastruktury budowlanej angażowanie większych środków rezerwy celowej przeznaczonych na remonty jest niecelowe i nieefektywne.”; 

„ Sytuacja na romskim osiedlu w Maszkowicach jest nieco inna (w stosunku do osiedla Koszary – nasz dopisek). W praktyce, większość budynków mieszkalnych to samowole budowlane, pozbawione regulacji prawnej gruntów. W ramach działań Programu integracji MSWiA w 2016 r. przekazał z rezerwy celowej dotację w wysokości 961 tys. zł z przeznaczeniem na zakup na wolnym rynku budynków mieszkalnych dla Romów deklarujących wolę poprawy w ten sposób swoich warunków mieszkaniowych, a w kolejnych latach planowane są dalsze zakupy budynków mieszkalnych. Warto podkreślić, co potwierdzają władze lokalne obu gmin, że przeprowadzka do nowego budynku rodzin romskich jest równoznaczna z wyburzeniem zajmowanego dotychczas lokalu, bowiem nie nadają się one do dalszego zamieszkiwania czy też remontów.”

W piśmie do Urzędu Wojewódzkiego napisaliśmy nadto, że MSWiA już od przynajmniej od 4 lat ma receptę na problemy mieszkańców Maszkowic bardzo bliską naszej propozycji. Polegać miała na zaprzestaniu łożenia pieniądze na remontowanie w Maszkowicach nielegalnie zbudowanych slumsów. Jeśli chce się realnie pomóc Romom to należy za publiczne pieniądze zbudować im nowe domy mieszkalne lub je zakupić, przy równoczesnym wyburzeniu dotychczasowego domostwa. Jest to jedyny sposób na rozwiązanie problemu. Podaliśmy, że władze MSWiA oraz gminy powinny rozwiązać problem romski w powiązaniu z rozwiązaniem problemu mieszkaniowego biednych i niezaradnych obywateli polskiego pochodzenia. Chodzi o to by budując np. blok (budynek wielorodzinny) socjalny zasiedlano w nim nie tylko Romów, ale także innych mieszkańców gminy, czyli żeby nie powstało nowe romskie getto. Budowane domy winny być zlokalizowane w różnych częściach gminy (miasta, wsi), by zwiększyć możliwości integracyjne ich mieszkańców z sąsiadami.

W oświadczeniu z dnia 22 marca 2021 r. powołaliśmy się także na artykuł z dnia 27 listopada 2018 r. opublikowany na stronie https://sadeczanin.info/wiadomosci/zamiast-osady-w–maszkowicach-Cyganie-i-mieszkańcy-Łacka-razem w-nowym-bloku, ukazał się artykuł na temat przyszłości osady Maszkowice. Z artykułu wynika, że w 2017 r. powiatowy inspektor nadzoru budowlanego w Nowym Sączu nakazał rozebrać trzydzieści domów wybudowanych „na dziko” w Maszkowicach. W związku z tą decyzją autor artykułu stwierdził, że „ostatnio wrócił pomysł żeby w Maszkowicach postawić blok socjalny. Czy to może się udać?” Jednocześnie zwrócił on uwagę na koszt ewentualnego legalizowania obecnych „budynków” który przekroczyłby ich wartość. W artykule tym Krzysztof Popiela, ówczesny pełnomocnik do spraw Romów w sądeckim urzędzie miasta stwierdził:  „Najlepszym rozwiązaniem byłoby postawienie w Maszkowicach budynku wielorodzinnego , takiego jak w Ochotnicy Dolnej. Byłby to blok socjalny, który zasiedliliby nie tylko Romowie, ale także ci mieszkańcy gminy Łącko, których nie stać na własne lokum. To byłby dla samorządu taki rodzaj rekompensaty. W ten sposób gmina zyskałaby dodatkowe mieszkania. Tego rodzaju doświadczenia mamy już w Nowym Sączu. Romowie, którzy mieszkali na Osiedlu Zawiszy Czarnego trafili domieszkań socjalnych przy ulicy Nawojowskiej, Zygmuntowskiej, Długosza i Jana Pawła II, gdzie obok siebie mieszkają i Romowie i Polacy. To oczywiste, że gmina Łącko i ze względów finansowych i logistycznych nie jest w stanie udźwignąć takiej inwestycji. W Maszkowicach mieszka około dwustu sześćdziesięciu Romów, mówi się nawet o trzystu. Pieniądze na takie przedsięwzięcie musiałyby pochodzić z rządowego programu na rzecz integracji społeczności romskiej. Taka właśnie koncepcja została przedstawiona (w Maszkowicach w 2016 r. – nasz dopisek) komisji sejmowej mniejszości narodowych i etnicznych. Jeden z posłów zauważył wtedy, że teraz należałoby przygotować harmonogram działań. Kto taki harmonogram miałby przygotować? Sądzę, że pewnie gmina i służby wojewody z poparciem służb ministra spraw wewnętrznych.” 

Jako Stowarzyszenie nie wiemy dlaczego ta propozycja – poparta przez posłów z Komisji – nie została zrealizowana. Po upływie prawie 6 lat sprawa wróciła jak bumerang na posiedzenie Komisji ale w składzie już innym niż w 2016 r. Ale przecież powinna istnieć kontynuacja prac Komisji, nie może ona co kadencję rozpoczynać sprawy Maszkowic od nowa. Tym bardziej, że w dniu 9 czerwca 2016 r. Komisja sejmowa uchwaliła pod adresem MSWiA specjalny dezyderat w sprawie warunków mieszkaniowych w małopolskich osiedlach romskich otrzymując odpowiedź od Ministerstwa w dniu 13 lipca 2016 r. (wyzej cytaty z tego pisma). Posłowie winni więc sięgnąć po te dokumenty. 

Niezależnie od działań o charakterze strategicznym Stowarzyszenia nasze uważa, że w przypadku przyjęcia propozycji budowy budynków socjalnych należy skorzystać z doświadczeń polskich i innych krajów. By uniknąć dewastacji nowych wybudowanych mieszkań należy stosować stały monitoring ich użytkowania. Wreszcie należy powiązać obowiązek płacenia czynszu z pomocą socjalną państwa (gminy) oraz uczęszczaniem dzieci do szkoły. W każdym bloku socjalnym należałoby powołać jednego z romskich mieszkańców na administratora (dozorcę), który nadzorowałby mieszkańców w zakresie przestrzegania ładu i porządku w zamian np. za zwolnienie go z czynszu. 

Stowarzyszenie wskazuje, że w wielu miastach w Polsce takie działania zdały pozytywnie egzamin (np. Kraków- Nowa Huta, Chrzanów, Kęty, Andrychów). 

W oparciu o powyższe Stowarzyszenie zadaje władzy publicznej następujące pytania:

1) dlaczego MSWiA przez okres tylu lat nie doprowadziło do skutecznego wydawania publicznych pieniędzy, skoro wiedziało jak rozwiązać problem? Kto przygotowywał Ministrowi Informację dla posłów w sprawie Maszkowic, przecież nie Minister? Dlaczego w Informacji nie ma nic na temat potrzeby zlikwidowania osiedla? Czy w Ministerstwie blokowanie rozwiązania problemu nie leży przypadkiem po stronie niższych urzędników a nie kierownictwa resortu?

2) dlaczego Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych nie kontynuuje swoich działań nadzorczych z poprzedniej kadencji opartych o właściwą diagnozę?

3) dlaczego MSWiA nie korzysta z wyników kontroli Najwyższej Izby Kontroli która potwierdziła nieskuteczność dotychczasowych działań Ministerstwa oraz Gminy Łącko wskazując na potrzebę działań strategicznych a nie konserwujących dotychczasowy fatalny stan obiektów?

4) dlaczego władze publiczne do tej pory nie wyegzekwowały decyzji służb budowlanych dotyczących wyburzenia większości slumsów w Maszkowicach, co niewątpliwie ułatwiłoby rozwiązanie problemu?

Oby te pytania nie miały charakteru retorycznego! Zobaczymy za rok kiedy znowu Komisja sejmowa zajmie się slumsami w Maszkowicach. 

Roman Kwiatkowski Prezes Zarządu Stowarzyszenia