Na naszej stronie internetowej w zakładce E-LEKCJE może cię Państwo zapoznać się z historią naszego narodu od momentu wyjścia z subkontynentu indyjskiego po czasy współczesne.

78. Rocznica Likwidacji „ZIGEUNERLAGER” W KL AUSCHWITZ–BIRKENAU 2 sierpnia 2022 roku, w ramach Europejskiego Dnia Pamięci o Holokauście Romów i Sinti.

Od blisko 30 lat, każdego drugiego sierpnia, Stowarzyszenie Romów w Polsce organizuje obchody Europejskiego Dnia Pamięci o Holokauście Romów i Sinti.

W nocy z drugiego na trzeciego sierpnia 1944 roku ostatni więźniowie Zigeunerlager, około 4300 Romów i Sinti, głównie kobiet, dzieci i osoby  starsze, zostały zapędzone do komór gazowych, a ich ciała spalono, by nie pozostał po nich żaden ślad. W czasie II wojny światowej pół miliona Romów zginęło wskutek zbrodniczej, rasistowskiej polityki nazistowskich Niemiec. Wiele romskich społeczności uległo całkowitej likwidacji. Nad życiem wielu innych cień zagłady rozciągnął się na wiele lat.

2. sierpnia, będący jednocześnie Międzynarodowym Dniem Pamięci o Zagładzie Romów, jest obecnie jednym z najważniejszych dni dla społeczności romskiej i międzynarodowej, w którym składany jest hołd pomordowanym Romom i Sinti w okresie drugiej wojny światowej. W tym dniu na terenie byłego „Zigeunerlager” – największego cmentarza mniejszości romskiej, spotykają się zarówno Romowie jak i przedstawiciele władz Polski i Europy, aby uczcić pamięć ofiar Holokaustu romskiego. 

W  tegorocznych uroczystościach udział wziął Prezydent Bundesratu Bodo Ramelow, ocalały z Holocaustu Christian Pfeil , Helena Dalli, komisarz UE ds. równości przedstawiciele dyplomatyczni ambasad i konsulatów, przedstawiciele władz szczebla centralnego, wojewódzkiego, samorządowego oraz przedstawiciele organizacji kulturalnych, oświatowych, wyznaniowych, muzeów, fundacji z Polski i z Europy.

Przemówienia wygłosili;

 -Roman Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce

 -Romani Rose, przewodniczący Centralnej Rady Sinti i Roma w Niemczech

 -Christian Pfeil, ocalały z Holokaustu

 -Bodo Ramelow, prezydent Rady Federalnej (Senatu) Niemiec

 -Helena Dalli, komisarz Unii Europejskiej ds. Równości

  -Mateusz Morawiecki, Prezes Rady Ministrów (list odczyta Leszek Kmita, wojewoda małopolski

 – Piotr Cywiński, dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau

 -Natalia Tommotenko, przewodnicząca organizacji młodzieżowej TernYpe

Podczas swojego przemówienia Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski domagał się od rządów krajów europejskich równego traktowania Romów  : „Nie chcemy przywilejów. Chcemy równych praw i obowiązków wobec społeczeństwa, do którego należymy. Tam, gdzie potrzebujemy wsparcia i pomocy, nasze prawa muszą być chronione, tak jak państwo powinno chronić prawa wszystkich obywateli.”

Przestrzeganie praw podstawowych jest szczególnie ważne dziś, gdy raz jeszcze zbrodnicze ideologie niosą śmierć, przemoc i zniszczenie. Nad grobami ofiar, którym dziś oddajemy hołd, musimy też zdobyć się na refleksję nad tym, że ich los może stać się udziałem następnych pokoleń. Mówię o tym w momencie, gdy z ust przywódcy jednego z krajów Unii Europejskiej padają słowa o rasowej czystości. Dzieje się to w tej części Europy, w której nazizm zebrał najkrwawsze żniwo. Holocaust nie zaczął się od rozpalenia pieców krematoryjnych. Holocaust zaczął się od słów takich, jak te.Tylko od nas zależy, czy pozwolimy, by historia się powtórzyła, czy też będziemy dostatecznie silni, by temu zapobiec.

Romani Rose, przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów, ostrzegł, że osiągnięcia otwartego społeczeństwa demokratycznego, które od dawna były uważane za oczywiste, są obecnie coraz bardziej kwestionowane przez dzielącą agitację przeciwko mniejszościom i że antysemityzm i antycyganizm po raz kolejny prowadzą do zagrożenia życia ludzi, zwłaszcza w krajach Europy Południowo-Wschodniej i Środkowej, gdzie wielu Romów zmuszonych jest żyć w nieludzkich i przypominających apartheid strukturach: „Jeśli teraz węgierski premier Orban, którego kraj jest członkiem Unii Europejskiej, ponownie poucza o czystości rasowej i etnicznej oraz używa słownictwa przypominającego najciemniejsze czasy europejskiej historii,  to jest to kolejna próba podziału, która zagraża pokojowi w naszym społeczeństwie, naszej wspólnocie i naszym europejskim wartościom.

przewodniczący Rady Federalnej Bodo Ramelow powiedział: „Jesteśmy tu dzisiaj, aby spojrzeć tragedii w twarz i tym samym nagłośnić ją. Jesteśmy tutaj, aby wspólnie oddać hołd ofiarom i opłakiwać je. Jesteśmy tutaj, aby podtrzymywać żywą pamięć o ocalałych i członkach ich rodzin.”

Jednocześnie przypomniał również o nieludzkich okolicznościach, w jakich wielu Sinti i Romów nadal musi mieszkać w niektórych częściach Europy: „Romowie są największą mniejszością etniczną w Europie. A jednak w wielu miejscach są ponownie marginalizowani w systemie niewypowiedzianego apartheidu. Doświadczają nienawiści, wykluczenia, rasizmu, przemocy i odmawiania praw obywatelskich i społecznych w wielu krajach.

W swoim przemówieniu komisarz UE Helena Dalli wskazała również na niepokojącą sytuację ludzi uciekających z Ukrainy przed rosyjską agresją, w tym także Romów: „Rosyjska agresja na Ukrainę doprowadziła do bezprecedensowej liczby uchodźców, jakich nie widzieliśmy od czasów II wojny światowej, w tym niezliczonych Romów. UE jest zdecydowana przyjąć wszystkich ludzi uciekających przed wojną na Ukrainie, bez względu na narodowość, pochodzenie etniczne czy kolor skóry.

Ocalały z Holokaustu Christian Pfeil z Trewiru zwrócił się w szczególności do młodego pokolenia: „Do wszystkich młodych ludzi, którzy są tu dzisiaj, chciałbym zostawić was z jedną rzeczą: zawsze są szaleni, obsesyjni i fanatyczni ludzie, którzy gardzą innymi ludźmi. Prześladują lub nawet zabijają innych ludzi ze względu na ich kolor skóry, narodowość lub przynależność do mniejszości. Tendencje rasistowskie istnieją dziś w całej Europie. Dlatego potrzebna jest odwaga. Dlatego musicie stanąć w obronie demokracji i zdecydowanie przeciwstawić się antycyganizmowi, antysemityzmowi i rasizmowi.

W imieniu sieci młodzieżowej TernYpe przemawiała Nataliia Tomenko z Ukrainy jako przedstawicielka najmłodszego pokolenia. Ostrzegła również przed bieżącymi wydarzeniami na Ukrainie: „Wszyscy wiemy, że może się to zdarzyć dzisiaj na Ukrainie, jutro poza Ukrainą. Nie przestanę sprzeciwiać się tej wojnie dopóki ona się nie skończy i wszyscy otrzymamy odszkodowania i sprawiedliwość w niezależnym trybunale międzynarodowym. Nie potrzebujemy miłosierdzia ze strony Europy; potrzebujemy waszych decyzji, działań i solidarności

Oświęcim 28.07.2022

 Oświadczenie 

  Stowarzyszenia Romów w Polsce  

W sprawie wystąpienia premiera Węgier  Viktora Orbána

My, polscy Romowie, członkowie społeczności, której domem od setek lat jest Europa, jesteśmy wstrząśnięci ostatnim wystąpieniem premiera Węgier, Viktora Orbána. Haniebne słowa o rasowej czystości narodu w ustach przywódcy jednego z europejskich krajów nie mogą pozostać bez reakcji.Węgry to kraj, którego setki tysięcy obywateli – w większości Żydów i Romów – zostało zesłanych przez nazistów i ich węgierskich współpracowników do Auschwitz, gdzie czekała na nich zagłada. W naszej części Europy wciąż żyją ludzie, którzy pamiętają czasy pogardy. Ich świadectwo miało być gwarancją, że Holocaust się nigdy nie powtórzy. Dziś jednak staje się ostrzeżeniem przed powtórzeniem strasznej lekcji historii.Holocaust nie zaczyna się wtedy, gdy zaczynają dymić kominy pieców krematoryjnych. Holocaust zaczyna się od słów nienawiści odwołujących się wprost do nazistowskiej koncepcji rasy.Takie słowa padły z ust premiera Orbána.Unia Europejska powstała między innymi po to, by nigdy więcej nie zwyciężała ideologia, w imię której postuluje się zagładę całych narodów.Milczenie Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego w tej sprawie uważamy za niepokojące. Władza w rękach takich ludzi to kpina z wartości podstawowych, które legły u fundamentów Zjednoczonej Europy.Apelujemy o stanowczą reakcję naszych przedstawicieli w organach Unii.Historia udzieliła nam już tragicznej lekcji o skutkach zaniechań w walce z rodzącym się faszyzmem. Potwierdza to także tocząca się na Ukrainie wojna.Przeciwdziałanie odradzającemu się nazizmowi jest moralnym obowiązkiem całego cywilizowanego świata. Za dzisiejszą naszą postawę wobec rasizmu i politykę nienawiści rozliczą nas przyszłe pokolenia. Musimy zrobić wszystko, by były z nas dumne, tak jak my jesteśmy dumni z tych, którzy mieli odwagę przeciwstawić się faszyzmowi w poprzednim stuleciu.ENWe, the Polish Roma, members of a community whose home Europe has been home for hundreds of years, are shocked by the recent speech by the Hungarian Prime Minister, Viktor Orbán. The shameful words about the nation’s racial purity in the mouth of the leader of one of the European countries cannot go unanswered.Hungary is a country whose hundreds of thousands of citizens – most Jews and Roma – were exiled by the Nazis and their Hungarian collaborators to Auschwitz, where extermination awaited them. In our part of Europe, there are still people who remember the times of contempt. Their testimony was supposed to guarantee that the Holocaust would never happen again. Today, however, it becomes a warning against repeating the terrible lesson of history.The Holocaust does not begin when the chimneys of crematorium furnaces start to smoke. The Holocaust begins with hate speech referring to the Nazi concept of race.These were the words spoken by Prime Minister Orbán.The European Union was created, among other things, so that the ideology in the name of which the destruction of entire nations is postulated will never again prevail.We find the silence of the Commission and the European Parliament on this matter worrying. Power in the hands of people like Viktor Orbán is a mockery of the fundamental values that lay at the foundations of a United Europe.We demand a firm response from our representatives in the Union’s institutions. If there is a threat to fundamental values, the time has come to apply Article 7 of the Treaty on European Union to Hungary.History has already given us a tragic lesson about the consequences of omissions in the fight against nascent fascism. The ongoing war in Ukraine also confirms this.Counteracting the resurgence of Nazism is the moral duty of the entire civilised world. Future generations will hold us accountable for our attitude towards racism and our politics of hatred today. We must do everything to make them proud of us, just as we are proud of those who dared to oppose fascism in the previous century.

Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce Roman Kwiatkowski został powołany przez Premiera Mateusza Morawieckiego w skład Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.W roku 1990 decyzją ministra kultury i sztuki utworzona została Międzynarodowa Rada Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Minister zaprosił do udziału w pracach Rady wybitne autorytety o światowej sławie i znajomości problemów II wojny światowej, obozów koncentracyjnych i Holocaustu.

Rada została powołana w składzie: Grzegorz Berendt (przewodniczący, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej), Dani Dayan (zastępca przewodniczącego, dyrektor Yad Vashem:), Albert Stankowski (zastępca przewodniczącego), Colette Avital (Izrael, Ocalała z Zagłady, wieloletnia członkini The Knesset), Zanet Battinou (Grecja, dyrektorka Jewish Museum of Greece), Michael Berenbaum (Stany Zjednoczone, American Jewish University), Sara Bloomfield (Stany Zjednoczone, dyrektorka United States Holocaust Memorial Museum), Piotr Cywiński (Polska, dyrektor Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau), Jan Erik Dubbelman (Holandia, dyrektor Anne Frank Stichting), ks. dr Paweł Gałuszka (Polska, Dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Rodzin Archidecezji Krakowskiej), András Heisler (Węgry, wiceprezydent World Jewish Congress), Christoph Heubner (Niemcy, Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu), Artur Hofman (Polska, prezes TSKŻ-Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce), Tomáš Kraus (Czechy, B’nai B’rith Europe), Roman Kwiatkowski (Polska, Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenie Romów W Polsce), Ronald Lauder (Stany Zjednoczone, prezydent World Jewish Congress), Hannah Lessing (Austria, National Fund of the Republic of Austria for Victims of National Socialism), Romani Rose (Niemcy, przewodniczący Zentralrat Deutscher Sinti und Roma), Marian Turski (Polska, Ocalały z KL Auschwitz, redaktor tygodnika Polityka), Igor Shchupak (Ukraina, dyrektor muzeum Jewish Memory and Holocaust in Ukraine), Szalom Stambler (Izrael, rabin Chabad Lubawicz Polska – חב”ד פולין), Mateusz Szpytma (Polska, zastępca prezesa Instytut Pamięci Narodowej), Ada Willenberg (Izrael, Ocalała z warszawskiego getta), Marek Zając (Polska, przewodniczący rady Fundacji Auschwitz-Birkenau), Stanisław Zelewski (Polska, Ocalały z KL Auschwitz prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych).

https://www.auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/35-posiedzenie-miedzynarodowej-rady-oswiecimskiej,2324.html?fbclid=IwAR0Jk7ljwfY5h4Vr-CnAnHGQrVfdBI6CsxkAzAhoeDg-hQ56KJtdBsEoWc0

Wirtualne upamiętnienie z okazji Europejskiego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu Romów 2 sierpnia 2022 r.

2 sierpnia wspominamy ostatnich 4 300 Romów , którzy 78 lat temu zostali mimo zaciekłego oporu zostali zamordowani przez SS w obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau.

W dniu 21-23.11.1996 r., z inicjatywy Stowarzyszenia Romów w Polsce, w Oświęcimiu, odbyła się międzynarodowa konferencja pt. „Zagłada, Pamięć Nadzieja” poświęcona upamiętnieniu zagłady Romów i Sinti. W konferencji udział wzięli przedstawiciele Romów z krajów europejskich (Serbia, Niemcy, Austria, Czechy, Francja) oraz naukowcy zajmujący się tematem romskiego holocaustu. 
W wyniku debaty uchwalono proklamację w sprawie ustanowienia dnia 2 sierpnia „Dniem Pamięci o Zagładzie Romów”. Proklamacja została podpisana przez przedstawicieli powołanej w tym celu Międzynarodowej Rady Pamięci o Zagładzie Romów, w osobach przewodniczącego Rady – Romana Kwiatkowskiego oraz Sekretarza Generalnego – Dr Dragolijuba Ackovića.

29 lipca 2011 r Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił dzień 2 sierpnia Dniem Pamięci o Zagładzie Romów, a Parlament Europejski w 2015 roku uznał 2 sierpnia Dniem Pamięci o Holocauście Europejskich Romów. 

W tym roku gościem obchodów będzie obecny przewodniczący niemieckiego Bundesratu, Bodo Ramelow, który wygłosi przemówienie z okazji obchodów 2 sierpnia. Przemówienie wygłosi również przedstawicielka Komisji Europejskiej komisarz UE ds. równości Helena Dalli. Christian Pfeil z Niemiec i Miclescu Dumitru z Rumunii wystąpią w imieniu ocalałych z Holokaustu Romów.

Oficjalne obchody rozpoczną się we wtorek 2 sierpnia 2022 r. o godz. 11.30 na odcinku B II e – Na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, a zakończą o godz. 13.30 po złożeniu wieńców pod pomnikiem ku czci pomordowanych Romów.
Oprócz członków mniejszości romskiej z kilkunastu krajów, przedstawicieli państwa polskiego, kościołów i innych instytucji, obecni będą także wysokiej rangi ambasadorowie różnych krajów i inni przedstawiciele dyplomatyczni. 

W tym roku po raz pierwszy od wybuchu pandemii Covid 19 upamiętnienie odbywa się na większą skalę w sferze lokalnej. Nadal jednak będziemy trzymać się ustalonej już formy wirtualnego upamiętnienia 500 000 Romów którzy zostali zamordowani przez hitlerowskich okupantów. Wydarzenie to będzie transmitowane na żywo na facebookowej stronie Stowarzyszenia Romów w Polsce pod linkiem : 

https://www.facebook.com/events/606778787342719

oraz na kanale YouTube pod linkiem: 
https://youtu.be/bCySLtU-RaI

oraz dostępne będzie na stronie internetowej:
https://www.roma-sinti-holocaust-memorial-day.eu/ wraz z szeroką gamą informacji (DE/EN/PL/Romanes) na ten temat. 

Kontakt dla mediów:

Władysław Kwiatkowski
e-mail ; stowarzyszenie@romowie.net 
513985866

Thomas Baumann 
Central Council of German Sinti and Roma 
thomas.baumann@sintiundroma.de  
Phone: +49 6221 981116  

Johannes Kaiser
Central Council of German Sinti and Roma
presse@sintiundroma.de
Phone: +49 6221 981151

Oświadczenie

Stowarzyszenia Romów w Polsce

z dnia 21 lipca 2022 r. 

w sprawie wypowiedzi Wójta Gminy Łącko odnośnie do  pomocy społecznej udzielanej mieszkańcom romskiej osady Maszkowice 

W dniu 14 lipca 2022 r. na stronie www.sadenczanin.info, pod linkiem: https://sadeczanin.info/wiadomosci-telewizja/jestesmy-od-tego-zeby-pomagac-nie-utrzymywac-wojt-lacka-o-osadzie-romow , ukazała się rozmowa w redakcji lokalnej telewizji z Janem Dziedziną Wójtem Gminy Łącko, zatytułowana „Jesteśmy od tego, żeby pomagać, a nie utrzymywać. Wójt Łącka o osadzie Romów”.

Rozmowa odbyła się w związku z wystąpieniem Rzecznika Prawo Obywatelskich do Wójta w sprawie funkcjonowania osady romskiej w Maszkowicach, w szczególności złych warunków mieszkalnych jej mieszkańców.

W trakcie rozmowy Wójt Gminy Łącko stwierdził między innymi, że:

• „wciąż trudno jest o odpowiedzialne podejście obu stron w próbach rozwiązania trudnych spraw związanych z funkcjonowaniem osady”;
• „mówimy o państwie prawa. Jeśli mamy sytuację, w której ktoś dokonuje samowoli budowlanej i jest traktowane to jako sprzeczne z prawem, a jego karnacja jest jaśniejsza, a w drugiej sytuacji mamy szukać usprawiedliwienia, tylko dlatego, że kogoś karnacja jest ciemniejsza, to ja się z tym nie zgadzam jako wójt i obywatel tego kraju”;
• „Ludzie zaciągali kredyty na budowę i zakup mieszkań. Zaciskają zęby, są kowalami własnego losu. Ponoszą koszt po to, by oni i ich dzieci mieli gdzie mieszkać. W takiej sytuacji z całym szacunkiem dla mniejszości, ale zaczyna to delikatnie zalatywać dyskryminacją większości”:
• „Nie chodzi o nadzwyczajne traktowanie, ale nie chodzi też o to, że mamy kogoś utrzymywać. Dla zobrazowania 3 procent społeczności romskiej w 17-tysięcznej populacji gminy Łącko konsumuje blisko 25% środków wydatkowanych przez gminę Łącko na pomoc społeczną. Mam nadzieję, że widzowie „Sądeczanina” zgodzą się, że zaburzenie proporcji jest drastyczne”. 

Wskazane fragmenty wypowiedzi Wójta świadczą o jego pozornej bezradności wobec problemów związanych z zamieszkiwaniem jego Gminy przez obywateli polskich pochodzenia romskiego, w szczególności z ponoszeniem na nie kosztów przez Gminę. 

Jest to wypowiedź dziwna, gdyż funkcjonujące przepisy prawa pozwalają Wójtowi na rozwiązanie wskazanych przez niego problemów poprzez pozyskanie od władz państwowych niezbędnych środków finansowych. Poniższe dane świadczą o tym, że wbrew wypowiedzi Wójta Gmina Łącko robi to w szerokim zakresie. 

1. Na wstępie należy stwierdzić, że od 2001 r. (w latach 2001 – 2003 jako pilotażowy) funkcjonuje Program integracji społecznej i obywatelskiej Romów. Obecny etap tego Programu sięga 2030 r. Zdaniem organizatora tego Programu – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) ma on za cel zwiększenie poziomu integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce w zakresie edukacji, mieszkalnictwa, innowacyjnych projektach integracyjnych oraz zadań systemowych. 

Jak wynika z analizy podziału rządowych środków na realizację Programu na 2022 r. dokonanej przez Stowarzyszenie Romów w Polsce gmina Łącko otrzymała z tego Programu środki na różne cele. Oznacza to, że zamieszkiwanie w Gminie mniejszości romskiej to nie tylko wydatki, ale także spore korzyści. Ale o tym Wójt nawet się nie zająknął. 

Na jakie cele Gmina otrzymała w ramach Programu romskiego z MSWiA środki na 2022 r. 

a) 120 000 zł na zadanie „Nasza świetlica” na prowadzenie świetlicy w Maszkowicach. Zadanie to wynika z ustawy o pomocy społecznej i jest obowiązkiem Gminy; 

b) kwota 39 900 zł na zadanie „Szkoła przyjazna uczniom – edukacja przedszkolna”(Maszkowice). Zadanie to jest obowiązkowe dla Gminy, co oznacza, że mając kilkoro dzieci romskich uczęszczających do przedszkola można pozyskać spore środki dla wszystkich:

c) kwota 85 000 zł na zadanie „Doposażenie nowo wybudowanego obiektu sportowego wraz z pomieszczeniami do nauki”. Zadanie to winno być finansowe ze środków Gminy, ale dzięki Romom z osady Maszkowice to rząd zapłacił za wskazane doposażenie obiektu;

d) kwota 69 800 zł na zadanie „Koordynator ds romskich”. Powołując się na wypowiedź Wójta o ilości Romów w Gminie oznacza to, że na obsługę 3% populacji gminnej zatrudniono w Gminie specjalnego pracownika. Pomimo tego – jak stwierdził w wywiadzie Wójt – wciąż nie można rozwiązać trudnych spraw związanych z funkcjonowaniem osady”. Nasuwa się pytanie, to co w Gminie robi ten koordynator, chyba, że zajmuje się innymi sprawami kosztem Programu romskiego;

e) 25 000 zł na zadanie „Szkoła dla aktywnych – wspieranie i upowszechniania kultury fizycznej i sportu oraz promowanie zdrowego stylu życia”(Maszkowice). Jest to zadanie Gminy;

f) 95 000 zł na zadanie „Szkoła rozwoju – Edukacja wspomagająca prawidłowy rozwój emocjonalny, społeczny, edukacyjny oraz kulturowy (Maszkowice). Jest to zadanie Gminy;

g) 240 000 zł zakup używanego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego (GBA) dla OSP Maszkowice. Co zakup ten ma wspólnego z Romami (3% populacji)?;

h) 35 000 zł na zadanie „Praca szansą na rozwój zawodowy i lepsze jutro (Łącko). Należałoby poznać efekty. Chyba ich nie ma bo wg Wójta Romowie są na utrzymaniu pomocy społecznej ;

i) 23 473 zł na zadanie „Bezpiecznie i z zasadami” (Maszkowice, Jazowsko)?;

j) 30 000 zł na zadanie „My kobiety” (Maszkowice?;

k) 56 440 zł na zadanie „Na zdrowie (Maszkowice)?. 

Z powyższego wynika, że Wójt Gminy pozyskał z Programu romskiego tylko w 2022 r. na cele nie związane bezpośrednio z Romami 11 dotacji w łącznej kwocie 820 000 zł.

Stowarzyszenie sięgnęło także do danych z 2021 r. odnośnie do podziału środków z Programu romskiego. Z danych MSWiA wynika, że Gmina Łącko pozyskała na 2021 r. następujące środki:

a) poz. 82/19 – kwota 14 300 zł na zadanie „Szkoła dla aktywnych – wspieranie, upowszechnianie kultury fizycznej i sportu oraz promowanie zdrowego stylu życia” (Maszkowice). Zadanie Gminy;

b) poz. 83/20 – kwota 22 700 na zadanie „Szkoła przyjazna uczniom – zajęcia dodatkowe” (Maszkowice). Zadanie Gminy;

c) poz. 84/21 – kwota 200 000 zł na zadanie „Utworzenie świetlicy środowiskowej na osiedlu romskim (Maszkowice, Jazowsko). Zadanie Gminy z zakresu pomocy społecznej;

d) poz. 85/22 – kwota 246 000 zł na zadanie „Budowa sali gimnastycznej z zapleczem oraz dodatkowymi salami lekcyjnymi i przewiązką przy Szkole Podstawowej w Maszkowicach”. Dzięki gromadce dzieci romskich pozyskano środki dla wszystkich dzieci ;

e) poz. 86/23 – kwota 60 000 zł na zadanie „Wyposażenie nowo budowanych mieszkań” (Maszkowice, Jazowsko). Oznacza to, że jakieś domy w Maszkowicach są budowane!;

f) poz. 87/24 – kwota 200 000 zł na zadanie „Regulacja stanu formalno-prawnego osiedla romskiego” (Maszkowice, Jazowsko). Skoro większość domów w Maszkowicach jest do wyburzenia i decyzje są prawomocne to po co wydawać 200 000 zł na wskazany cel?;

g) poz. 88/25 – kwota 350 000 zł na zadanie „Poprawa warunków mieszkaniowych Romów znajdujących się w najtrudniejszych warunkach lokalowych poprze zakup kontenerów mieszkalnych lub/i zakup mieszkań na wolnym rynku” (Maszkowice, Jazowsko);

h) poz. 89/26 – kwota 445 000 zł na zadanie „Poprawa warunków mieszkaniowych znajdujących się w najtrudniejszych warunkach lokalowych” (Maszkowice, Jazowsko);

i) poz. 90/27 – kwota 17 817 zł na zadanie „Bezpiecznie i z zasadami” (Maszkowice, Jazowsko)?; j) poz. 91/28 – kwota 56 600 zł na zadanie „Praca szansą rozwoju” (Łącko)?;

k) poz. 92/29 – kwota 57 585 zł na zadanie „Na zdrowie” (Maszkowice)?. Dane także na www.znaddunajca.pl.

Razem w 2021 r. Gmina Łącko pozyskała z Programu romskiego 1 670 000 zł, czyli tylko za lata 2021 -2022 na 3% procent populacji Gminy przypadło 2 490 000 złotych! Nie sięgnęliśmy do dalszych lat, ale o tym poniżej.

2. W dniu 16 czerwca 2021 r. sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych odbyła posiedzenie, w trakcie którego rozpatrywała Informację Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat aktualnej sytuacji osiedla romskiego w Maszkowicach (gmina Łącko).

Z Informacji Ministra wynikał, że osiedle zamieszkuje 56 rodzin (około 225 osób) żyjących w trudnych warunkach mieszkaniowych i bytowych. Wg Informacji MSWiA nastąpiła poprawa warunków mieszkaniowych i bytowych rodzin romskich, gdyż wykonano sieć kanalizacyjną, zakupiono nowe kontenery mieszkalne, przeprowadzono remonty w kontenerach , wykonano instalację wodno-kanalizacyjną i c.o. w budynkach a także wymieniono piece grzewcze. 

W dalszej części Informacji Minister przedstawił działania wójta Gminy Łącko mające na celu rozwiązanie problemów mieszkańców osiedla Maszkowice. Działania te kosztowały Państwo Polskie (dotacje MSWiA dla Gminy Łącko) w okresie od 2015 r. do 2021 r. łącznie 8 887 810 zł, zaś w okresie od 2001 – 2013 – kwotę 1 537 198 zł.  Razem więc za lata 2001 – 2021 (bez danych z 2014 r.) Wójt Gminy Łącko wydał ze środków Programu romskiego na wymieniono osiedle 10 425 008 zł plus 820 000 zł w 2022 r., czyli razem 11 245 000 zł. Wydatki te były na pewno uzasadnione, bo przecież o przyznanie dotacji przez MSWiA wystąpił Wójt. Oznacza to, że Gmina Łącko nie musiała wydać ze środków własnych na potrzeby swoich obywateli ponad 11 mln złotych. Zadajemy pytanie, kto kogo utrzymuje?

Minister podał nadto, że obecnie w stosunku do 34 „właścicieli” domów (na osiedlu mieszka 56 rodzin) prowadzone jest postępowanie egzekucyjne zmierzające do realizacji nakazu rozbiórki zbudowanych „obiektów”, z czego tylko w dwóch ostatnich latach wydano14 nowych postępowań egzekucyjnych.

Kończąc Informację Minister stwierdził, że wskazane działania stanowią potwierdzenie zasadności wprowadzenia przez administrację rządową specjalnych instrumentów mających na celu poprawę sytuacji mniejszości romskiej.

W sytuacji prawnej i faktycznej osady Maszkowice wydanie przez władze Gminy Łącko 11 245 000 zł tylko na wymienioną osadę nie może być traktowane jako racjonalne i gospodarne. Wydano środki, które w dużej części w przypadku rozbiórki osady będą bezpowrotnie stracone, gdyż prawdopodobnie na terenie osiedla Maszkowice nie wolno będzie budować nowych bloków (budynków), komu więc będzie potrzebna kanalizacja, sieć wodna, czy sieć centralnego ogrzewania. Zachodzi więc pytanie dlaczego władza publiczna kontynuuje działania na rzecz osiedla, które w państwie prawnym winno już dawno zniknąć z mapy? Okres 20 lat funkcjonowania Programu rządowego na rzecz m.in. pudrowania funkcjonowania osiedla w Maszkowicach jest wyrazem bezsilności władzy ( niezależnie od tego kto rządzi) w rozwiązywaniu problemu. Problemem osiedla Maszkowice zajmowały się w ostatnich 20 latach: MSWiA, różne władze wojewódzkie, wójt Gminy Łącko, posłowie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych (kilka wizyt na osiedlu Maszkowice oraz posiedzeń w Sejmie). Jaki efekt z tych działań? Jak wskazaliśmy praktycznie żaden a nawet można powiedzieć jest coraz gorzej, gdyż liczba nowych nielegalnych „domów” oraz mieszkańców osiedla rośnie w sposób niekontrolowany. Nie chcemy prorokować, ale za 10 lat osiedle nadal będzie funkcjonować, władze budowlane nadal będą prowadzić egzekucje nakazu rozbiórki, w międzyczasie Romowie nielegalnie zbudują 100 nowych domów, zaś liczba mieszkańców sięgnie 500 osób. Władze wszystkich szczebli będą się nadal spotykać i dywagować, co zrobić i jak wydać kolejne miliony złotych z kieszenie podatników polskich, żeby „poprawić” warunki życia mieszkańców osiedla Maszkowice. Powołując się na Wójta należałoby zbadać karnację urzędników, którzy nie mogą sobie poradzić z dzikim budownictwem w Maszkowicach. Są oni przysłowiową „V kolumną” Romów. Prawdopodobnie karnacja tych urzędników jest ciemniejsza niż innych standardowych urzędników, co usprawiedliwia i uzasadnia ich bezsilność w przywracaniu prawa. Kończąc z żartami należy stwierdzić, że na pewno Romowie z Maszkowic nie są winni temu, że urzędnicy państwowi od lat nie przestrzegają obowiązującego prawa.

3. Z przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wynika, że znacząca większość pomocy finansowej z zakresu pomocy społecznej realizowana jest ze środków budżetu państwa, w tym przede wszystkim w formie zasiłków ustawa ta bardzo rygorystycznie określa kryteria przyznawania pomocy które na pewno są przestrzegane przez urzędników gminnych. Zauważamy, że wbrew wypowiedzi Wójta to nie Gmina „utrzymuje” Romów, lecz władza państwowa. Należy dodać, że w razie braku środków na wymienione zasiłki Gmina występuje do Wojewody o przyznanie dodatkowych środków niezbędnych do realizacji pomocy społecznej. Nie jest więc tak, że Romowie z Maszkowic zabrali reszcie mieszkańców Gminy pieniądze na pomoc społeczną. Należałoby zwrócić uwagę Wójtowi jak postępują Polacy z jasną karnacją w Wielkiej Brytanii, Irlandii oraz innych krajach, do których emigrowali. Z mediów wynika, że skorzystali z prawnej możliwości uzyskania wszelkich zasiłków na dzieci oraz z innego tytułu. Dlaczego więc w Polsce korzystanie przez obywateli polskich z legalnej pomocy państwa jest naganne, zaś za granicą pożądane?

Reasumując powyższe rozważania należy stwierdzić, że postawa Wójt Gminy Łącko zaprezentowana w wywiadzie dla portalu „Sądeczanin” przypomina myślenie Kalego z „Pustyni i w puszczy” Henryka Sienkiewicza. Jak Kalemu ukraść krowę to źle, ale jak Kali ukradnie krowę to dobrze, czyli jak można dostać pieniądze rządowe na swoich obywateli – Romów to dobrze, ale jak trzeba na nich wydatkować pieniądze – to źle! 

Roman Kwiatkowski Prezes Zarządu Stowarzyszenia

2 sierpnia 2022 roku zapraszamy na uroczyste obchody 78. rocznicy likwidacji„Zigeunerlager” na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Miejscu Pamięci Romów na odcinku B II e byłego obozu KL Auschwitz-Birkenau

Program uroczystości;

11:00 – spotkanie uczestników uroczystości

przy bramie wejściowej do dawnego „Zigeunerlager”

11:15 – wspólne przejście pod Pomnik Zagłady Romów i Sinti

11:50 – rozpoczęcie uroczystości, powitanie

12:00 – 12:30 – przemówienia okolicznościowe

12:30 – złożenie wieńców pod Pomnikiem Zagłady Romów i Sinti

13:00 – zakończenie

August, 2nd, 2022

 Commemoration ceremony of the 78th anniversary of the liquidation of the „Zigeunerlager” on the territory of the Auschwitz-Birkenau State Museum at the Roma Memorial in section B II E of the former Auschwitz-Birkenau Concentration Camp

 Ceremony program;

11:00 a.m. – ceremony participants’ meeting at the entrance to former „Zigeunerlager”
11:15 a.m. – walk to the Memorial of the Murdered Roma and Sinti
11:50 a.m. – opening ceremony – welcome speech
12:00 p.m. –12:30 pm – occasional speeches
12:30 p.m. – wreath-laying ceremony at the Memorial
13:00 – the end of the 

 Uprzejmie prosimy o potwierdzenie obecności poprzez e-mail Stowarzyszenia Romów w Polsce:

stowarzyszenie@romowie.net

We kindly ask you to confirm your participation by email: stowarzyszenie@romowie.net 

Oświadczenie

Stowarzyszenia Romów w Polsce z dnia 31 maja 2022 r. 

w sprawie ponownego uchylenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy decyzji Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (dalej: Szef Urzędu) w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień kombatanckich

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy (dalej: WSA) wydał w dniu 14 grudnia 2020 r. wyrok o sygnaturze akt II SA/Bd 854/20 w przedmiocie odmowy przyznania przez Szefa Urzędu uprawnień kombatanckich obywatelowi polskiemu pochodzenia romskiego Panu Robertowi B., w którym uchylił zaskarżoną decyzję nakazując organowi ponowne rozpatrzenie sprawy.

Dnia 16 sierpnia 2021 r. Szef Urzędu kolejny raz odmówił Panu Robertowi B. przyznania uprawnień kombatanckich. Na decyzję Szefa Urzędu Pan Robert. B. – przy naszej pomocy – wniósł skargę.

W dniu 19 maja 2022 r. WSA wydał kolejny wyrok w sprawie ponownie uchylając decyzję Szefa Urzędu. W uzasadnieniu wyroku WSA stwierdził, ze skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż „zaskarżona decyzja narusza przepisy postępowania, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.” 

Stwierdzamy, że jest to już czwarty wyrok sądów administracyjnych w okresie ostatnich trzech lat korzystny dla obywateli polskich pochodzenia romskiego starających się o przyznanie uprawnień kombatanckich w związku z pobytem w getcie w czasie II wojny światowej. Ma on więc dla Stowarzyszenia Romów w Polsce a także dla całej społeczności romskiej bardzo istotne znaczenie. 

Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (dalej: Urząd) od wielu lat konsekwentnie odmawiał i nadal odmawia romskim wnioskodawcom przyznania uprawnień kombatanckich z tytułu pobytu w getcie. Prawo do takich uprawnień wynika z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 276). Dzieje się tak pomimo przedstawiania przez romskich wnioskodawców dowodów dopuszczanych przez Kodeks postępowania administracyjnego w postaci zeznań świadków, oświadczeń wnioskodawcy, zaświadczenia Romskiego Instytutu Historycznego, czy wreszcie decyzji niemieckich urzędów Deutsche Rentenversicherung (niemiecki ZUS), Bundesamt fuer zentrale Dienste und offene Vermoegensfragen, czy Federalne Ministerstwo Finansów o przyznaniu kolejnym obywatelom polskim pochodzenia romskiego świadczeń emerytalno-rentowych, czy odszkodowań za pobyt w getcie. Świadczenie takie od strony Niemieckiej otrzymał również skarżący Pan Robert B. 

Dziwi konsekwencja Urzędu w zakresie odmawiania uznawania w postępowaniu nie tylko polskich dowodów w postaci zeznań, oświadczeń i zaświadczeń, ale także decyzji niemieckich, które były wydawane w imieniu państwa będącego następcą prawnym Rzeszy Niemieckiej (sprawcy). 

Stowarzyszenie Romów w Polsce w rozmowach z Szefem Urzędu oraz pismach kierowanych do Urzędu zwracało uwagę nie tylko na bezzasadne nieuznawanie polskich i niemieckich dowodów, ale także na polsko-niemiecką Umowę z dnia 5 grudnia 2014 r. o eksporcie szczególnych świadczeń dla osób uprawnionych, które zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ( Dz. U. z 2015 r. poz. 714), która w art. 2 stwierdza, że jej zapisy dotyczą osób prześladowanych, które ze względu na miejsce zamieszkania w Polsce nie otrzymały świadczeń z tytułu zatrudnienia w getcie na podstawie niemieckich przepisów emerytalno-rentowych. 

Z analizy uzasadnienia wyroku WSA z dnia 19 maja 2022 r. wynika, że Sąd ten uwzględnił skargę w całej rozciągłości stwierdzając między innymi, że: 

• organ naruszył przepisy prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na rozstrzygnięcie, co uzasadnia uwzględnienie skargi i uchylenie kwestionowanej decyzji;
• w ocenie Sądu organ (Urząd) nie odniósł się do zaświadczenia wystawionego przez Romski Instytut Historyczny oraz Stowarzyszenie Romów w Polsce; 
• Urząd zupełnie zignorował materiały znajdujące się w Romskim Instytucie Historycznym potwierdzające pobyt w getcie a mających – zdaniem Sądu – „kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.” 

Kończąc uzasadnienie wyroku Sąd stwierdził, że w toku ponownego postępowania Urząd winien usunąć te nieprawidłowości. 

W niniejszym oświadczeniu czas na wnioski !

Po przedstawieniu powyższych faktów Stowarzyszenie zwraca uwagę na wyjątkowo naganne postępowanie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w stosunku do obywateli polskich pochodzenia romskiego starających się o przyznanie statusu kombatanta. Komentowany wyrok WSA w Bydgoszczy jest już drugim wyrokiem uchylającym decyzję Szefa Urzędu o odmowie przyznania uprawnień kombatanckich Panu Robertowi B. Zauważamy, że identycznie Urząd postępował w stosunku do Pana Jana Sz. z Łodzi, w którego przypadku WSA w Łodzi także dwukrotnie uchyliło decyzje Szefa Urzędu z powodów naruszenia procedury postępowania.

Naszym zdaniem można mówić w przypadku Urzędu o dyskryminacji z powodu pochodzenia wnioskodawcy. Skoro Pan Robert B. złożył w dniu 2 sierpnia 2018 r. (prawie 4 lata temu) udokumentowany wniosek do Szefa Urzędu to sprawa już dawno winna znaleźć pozytywne zakończenie. Tymczasem organ ten nieudolnie prowadzi postępowanie dowodowe (co wynika z uzasadnienia obu wyroków) każdorazowo rozpatrując tylko część dowodów a pomijając inne. WSA w Bydgoszczy już dwukrotnie musiał interweniować wskazując w wyrokach na zaniedbania Urzędu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy jest jednakże sądem kasacyjnym wskutek czego może tylko uchylić decyzję wskazując na naruszenie prawa materialnego lub procesowego. Sąd nie może wydać decyzji zamiast organu administracyjnego. Z zasady tej w pełni korzysta Urząd wskutek tczego zachodzi obawa, że kolejną decyzję w sprawie Pana Roberta B. Szef Urzędu wyda za 2 lata oraz że będzie ona znowu negatywna z powodów znanych tylko jakiemuś urzędnikowi Urzędu. Decyzja ta znowu zostanie zaskarżona i tak będzie trwało – wg klasycznego powiedzenia – ad calendas graecas (czyli do nigdy), chyba że w międzyczasie Pan. Robert B. umrze i sprawa sama się zakończy. 

Takie korzystanie z prawa przez organ władzy publicznej nie powinno mieć miejsca w demokratycznym państwie prawnym realizującym zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji) a tak niestety się dzieje. Oczywiście w majestacie prawa! 

Roman Kwiatkowski 

Prezes Stowarzyszenia

NA BISTYRAS

PAMIĘTAMY

78 rocznica buntu Romów w KL Auschwitz Birkenau. 

Jak co roku Stowarzyszenie Romów w Polsce o godzinie 12-00 upamiętniła bunt Romów  który miał  miejsce 16 maja 1944r na terenie romskiego obozu ,,Zigeunerlager ‚’’symbolicznym złożeniem wieńca pod pomnikiem ku czci ofiar pomordowanych Romów w ,,Zigeunerlager” 

16 maja wspominamy jedno z najbardziej heroicznych wydarzeń, jakie miało miejsce w czasie funkcjonowania byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i śmierci KL Auschwitz-Birkenau.

Na wiosnę 1944 roku rozpoczęto w KL Auschwitz przenoszenie młodych, zdrowych i zdolnych do pracy więźniarek i więźniów Zigeunerlager do obozów pracy i obozów koncentracyjnych w Niemczech. W trakcie jednej z selekcji więźniowie, którzy wierzyli, że jest to początek likwidacji podobozu, zdecydowali się stawić opór. Romscy więźniowie zabarykadowali się w barakach i nie wyszli na wezwanie strażników, którzy zmuszeni zostali do zmiany planów. Wydarzenie to jest obecnie intensywnie upamiętniane przez romskich działaczy jako Dzień Romskiego Oporu (16 maja) i wchodzi w skład wytwarzanych przez romski ruch polityczny społecznych ram pamięci o zagładzie Romów, które podkreślają aktywny opór i walkę Romów i Sinti przeciwko ludobójczej polityce nazistów i ich sojuszników. 

Około godziny 19.00 usłyszałem gong ogłaszający Lagersperre. Przed obóz cygański zajechały samochody, z których wysiadła eskorta ok. 50–60 esesmanów uzbrojonych w karabiny maszynowe. Esesmani otoczyli baraki zamieszkałe przez Cyganów. Kilku esesmanów weszło do baraku mieszkalnego z okrzykiem „los, los”. 

W barakach panowała kompletna cisza. Zgromadzeni w nich Cyganie uzbrojeni w noże, łopaty, żelazo, łomy i kamienie oczekiwali na dalszy bieg wydarzeń. Z baraków nie wyszli. Wśród esesmanów zapanowała konsternacja. Wyszli z ba- raku. Po krótkiej naradzie udali się do Blockführerstube do komendanta akcji. Po pewnym czasie usłyszałem gwizdek. Esesmani otaczający baraki zeszli ze swoich posterunków, wsiedli do samochodów i odjechali. 

Relacja więźnia Tadeusza Joachimowskiego, pełniącego funkcję pisarza w Zigeunerfamilienlager. APMA-B. Zespół Oświadczenia, t. 13, 56-80. 

,, Jednego dnia znów się zdarzyło ….. W połowie maja 1944r

Ostrzegali nas, że cały ,,Zigeunerlager” będzie zagazowany. Teraz wszystko było w naszych rękach. Każdy był w stanie przygotować się z łopatami i kamieniami , co się dało… 

… Wasz opór się powiódł, mieliśmy odwagę tego nie zrobić, czego od nas żądali, 

Wspomnienia Waltera Wintera więźnia nr z 3105

EN

78th Anniversary of the First Roma Revolt at Auschwitz Birkenau

On May 16, we remember one of the most heroic events that took place during the operation of the former German Nazi concentration camp and the death of Auschwitz-Birkenau.

In spring 1944, prisoners of the Zigeunerlager who were young, healthy and able to work began to be transferred to labor and concentration camps in Germany. During one of the selections, prisoners who believed it to be the beginning of the liquidation of the camp, decided to resist. Roma prisoners barricaded themselves in their barracks and did not come out when called by the guards who, therefore, had to change their plans. This event is currently intensively commemorated by Roma activists as “Romani Resistance Day” (May 16th ) and constitutes part of the social frames of memory developed by the Roma political movement. In these frames, active resistance, the struggle of Roma and Sinti against the genocidal policies of the Nazis and their allies is emphasized. 

At about seven o’clock in the evening I heard the gong announcing Lagersperre. Trucks drove up to the Gypsy camp and an escort of about fifty to sixty SS men armed with automatic rifles got out. The SS men surrounded the barracks inhabited by the Gypsies. Several SS men went into the residential barracks shouting “Los! Los!” there was complete silence in the barracks. The Gypsies gathered inside, armed with knives, shovels, iron tools, crowbars, and rocks, waited to see how events would unfold. They did not come out of the barracks. Consternation prevailed among the SS. They left the barracks. After conferring briefly, they went to see the commander of the operation at the Blockführerstube. After a certain time, I heard a whistle being blown. The SS men who had been surrounding the barracks left their posts, climbed onto the trucks, and drove away. 

Account by Tadeusz Joachimowski, a Polish prisoner of KL Auschwitz, performing the function of a scribe in the Zigeunerlager. APM-B. Statements, vol. 13, 56-80. 

,, One day it happened again…. In mid-May 1944

They warned us that the whole „Zigeunerlager” would be gassed. Now everything was in our hands. Everyone was able to prepare themselves with shovels and stones… 

…your resistance succeeded, we had the courage not to do what they asked of us, 

Walter Winter’s memoirs of prisoner number 3105