Oświadczenie Stowarzyszenia Romów w Polsce w sprawie wzmożenia działań pr
Oświadczenie
Stowarzyszenia Romów w Polsce w sprawie wzmożenia działań prokuratury i policji przeciwko mowie nienawiści w domenie publicznej, w tym w Internecie.
Codziennie media informują, że po po zabójstwie Pawła Adamowicza Prezydenta Gdańska organy ścigania tj. prokuratura i policja rozpoczęły na poważnie traktować swoje obowiązki w zakresie zwalczania mowy nienawiści sączącej się głównie z Internetu. W kraju zatrzymano już kilkanaście osób nawołujących do zabójstw i ataków głównie na polityków, ale także na inne osoby, w tym reprezentujące mniejszości narodowe i etniczne. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził, że działania policji będą konsekwentne i surowe. Kierownictwo Prokuratury Generalnej zapowiedziało przeszkolenie 105 prokuratorów, głównie rejonowych, którzy będą się specjalizować w zwalczaniu przestępstw z nienawiści. Wskazane działania są niewątpliwie bardzo oczekiwane i potrzebne, ale czy to nie jest deja vu? W Kodeksie karnym istnieją już dawno przepisy art. 119, art. 256 i art. 257, których prawidłowe stosowanie powinno w praktyce wyeliminować mowę nienawiści z życia publicznego. Nadto nadal obowiązują wydane jeszcze przez Prokuratora Generalnego Andrzeja Seremeta Wytyczne, dotyczące zwalczania wskazanych przestępstw, które z niewiadomych powodów nie są stosowane. W takiej sytuacji trzeba trzymać kciuki, by akcja organów ścigania nie miała charakteru jednorazowego, zaś po akcji wszystko wróci do „normy”. Doskonale pamiętamy czasy sprzed kilku lat, gdy ówczesny Prokurator Generalny Andrzej Seremet zapowiedział wielką ofensywę przeciwko mowie nienawiści. W dniu 26 lutego 2014 r. wydał on Wytyczne w zakresie prowadzenia przez prokuratorów postępowań o przestępstwa z nienawiści. Akt ten skierowany był też do policji („Wytyczne są wiążące dla wszystkich organów uprawnionych do prowadzenia postępowania przygotowawczego”). Prokurator Generalny stwierdził w Wytycznych, iż: 1) w prokuraturach mają być wyznaczeni prokuratorzy specjalizujący się w sprawach o przestępstwa z nienawiści (obecnie ponownie mają być powołani); 2) sprawy te winny być poddane wnikliwemu wewnętrznemu nadzorowi; 3) każde postępowanie z tego zakresu uznaje się za sprawę dużej wagi, która może być objęta zwierzchnim nadzorem służbowym.
Natomiast w dniu 27 października 2014 r. w kolejnych Wytycznych w sprawach związanych z przestępstwami dokonywanymi z wykorzystaniem Internetu Prokurator Generalny expressis verbis (wprost) wskazał obowiązki prokuratorów i policji. Należy je także przypomnieć, gdyż mimo upływu ponad 4 lat są nadal aktualne i winny być bardzo pomocne dla prokuratorów prowadzących sprawy z nienawiści w Internecie a także dla osób zawiadamiających Prokuraturę o popełnieniu tych przestępstw.
Co zawierają te Wytyczne?
3) W trakcie przesłuchania pokrzywdzonego należy uwzględnić, czy treści i obrazy stanowiące przedmiot postępowania wpłynęły na zachowanie innych osób, w realizacji znamion czynów zabronionych (w zakresie podżegania, znieważenia, naruszenia nietykalności cielesnej) a także szerzenia mowy nienawiści tworzące poczucie zagrożenia.
7) Jeśli nie jest w obecnym stanie prawnym możliwe dokonanie przeszukania na odległość w przypadku ustalenia, iż urządzenia lub zasoby znajdują się poza granicami Polski – to należy skierować wniosek do władz innego kraju o udzielenie pomocy prawnej.
W przedstawionym stanie prawnym Stowarzyszenie Romów w Polsce w okresie ostatnich kilku lat skierowało do różnych jednostek Prokuratury kilkadziesiąt zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa m.in. z art. 119, art. 256 i art. 257 Kodeksu karnego (mowa nienawiści, groźby karalne, ksenofobia, rasizm). Wszystkie zawiadomienia zakończyły się odmową wszczęcia postępowania lub w jednym przypadku umorzeniem postępowania wcześniej wszczętego. W każdym przypadku prokurator jako uzasadnienie podawał brak znamion czynu zabronionego, mimo, że w świetle w/w Wytycznych czyny te winny być ścigane i to nawet nie na wniosek, lecz z urzędu .
Wobec powyższego Stowarzyszenie liczy na generaalna zmianę w podejściu przez Prokuraturę do zgłaszanych zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa z mowy nienawiści, także zawiadomień dotyczących naszej mniejszości.
Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu
Z głębokim bólem przyjęliśmy tragiczną śmierć Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza i składamy wyrazy głębokiego współczucia Jego Rodzinie i Bliskim. Odszedł wspaniały Człowiek, wieloletni, ukochany przez gdańszczan prezydent ich miasta, oddany ideom wolności i szacunku dla wszystkich ludzi bez względu na ich narodowość i pochodzenie.
Jesteśmy przerażeni, że do tego bezsensownego aktu przemocy doprowadziła nie tylko nienawiść jednego człowieka, ale sącząca się każdego dnia ze wszystkich stron mowa nienawiści. Dzielenie Polaków, retoryka wykluczania z naszej wspólnoty całych grup społecznych, nienawiść w stosunku do mniejszości, tworzą atmosferę sprzyjającą agresji jednych przeciw drugim, a nawet do motywowanej nienawiścią zbrodni na niewinnym Człowieku.
Oddajmy należny hołd Zmarłemu. Ale podkreślamy też, że Jego Postać będzie dla nas wiecznym przypomnieniem, ile zła mogą uczynić nienawistne słowa. Nasza Ojczyzna – Polska – musi stać się ponownie krajem, w którym współpraca i życzliwość służą dobru wspólnemu, a wszelkie formy agresji będą piętnowane, niezależnie od tego z czyjej strony wychodzą i przeciw komu są skierowane.
Roman Kwiatkowski
Oświecim, dnia 3 stycznia 2019 r.
Informacja
W dniu 2 stycznia 2019 r. Stowarzyszenia Romów w Polsce zwróciło się z prośbą do dr Adama Bodnara Rzecznika Praw Obywatelskich o udzielenie pomocy w celu rozwiązania bardzo istotnego problemu z którym borykają się obywatele polscy pochodzenia romskiego. Na wstępie pisma szeroko wyjaśniliśmy Rzecznikowi tło problemu.
Chodzi o powszechne podawanie przez media publiczne (prasa, radio, telewizja, Internet) narodowości romskiej sprawców czynu zabronionego.
Społeczeństwo jest informowane w mediach, m.in. że „Romka pobiła swoje dziecko” , „Romowie ukradli malucha, który miał być atrakcją imprezy motoryzacyjnej” ,” Romowie napadają kobiety podróżujące z dziećmi na autostradzie A2”, „Romowie żebrzą”, „Wróżące Cyganki powodem odpływu turystów z Kazimierza Dolnego ”, czy „Romowie są obciążeniem dla miasta”.
Stwierdziliśmy, że wskazane przykłady są tylko wierzchołkiem przysłowiowej „góry lodowej”, gdyż zjawisko ma charakter powszechny. Czytając poszczególne publikacje w których epatuje się „romskością”, czy „cygańskością” sprawców czynów zabronionych można dojść do wniosku, że jest to grupa obywateli polskich znacząco zdeprawowana, aspołeczna oraz nie przystająca do warunków życia w XXI wieku w Europie. Tymczasem tak nie jest, gdyż z danych urzędowych wynika, że skala przestępczości wśród mniejszości romskiej w Polsce jest mniejsza niż średnia w tzw. społeczeństwie większościowym, podobnie ilość Romów odbywających karę więzienia jest w stosunku do populacji Romów w Polsce znacząco mniejsza niż średnia dla populacji całego kraju. Prawdopodobnie podgrzewanie negatywnych stereotypów panujących w naszym kraju odnośnie do Romów pozwala zdobyć popularność portalu, gazety, czy innego medium a to przenosi się na sukces biznesowy.
Jednocześnie żadnemu dziennikarzowi, czy innej osobie rozpowszechniającej przedmiotowe informacje nie wpadłoby do głowy epatować czytelników tytułem artykułu brzmiącym np. warszawski Żyd ojcem dziecka 12-letniej dziewczynki, w Opolu Niemiec ukradł auto, w Przemyślu Ukrainiec pobił swoją córkę, czy w Suwałkach Białorusin napadł na drodze na samotną kobietę podróżującą samochodem z dzieckiem. Chodzi oczywiście o obywateli polskich reprezentujących określoną mniejszość narodową lub etniczną, a nie o cudzoziemców. Dzieje się tak, bo o Romach można wszystko pisać, co się chce, gdyż co do zasady prawie nikt nie odezwie się w ich obronie z uwagi na panujący negatywny stereotyp a nadto nie stoi za naszą mniejszością rząd, czy ambasada lub konsulat Izraela, Niemiec, Ukrainy, czy Białorusi, które szybko i skutecznie zablokowały by takie praktyki względem osób swojej narodowości.
Standardową konsekwencją ukazania się w Internecie przedmiotowych publikacji są setki rasistowskich i ksenofobicznych wpisów.
W piśmie do Rzecznika zauważyliśmy, że istnieją w prawie polskim przepisy broniące polskich Romów przed dyskryminacją, lecz niestety nie są one stosowane. Chodzi o przepisy Konstytucji, ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, Kodeksu karnego, ustawy o prokuraturze, czy ustawy o Policji.
Realizacja prawnych gwarancji ochrony praw mniejszości romskiej zawartych w wymienionych przepisach przez Prokuraturę oraz Policję nie wygląda jednak dobrze. Na złożonych ponad dwadzieścia zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 119, 256 oraz 257 kodeksu karnego tylko w jednym przypadku wszczęto dochodzenie, które i tak szybko umorzono. W jednym przypadku Prokuratura zauważyła naganność wskazanej praktyki stwierdzając,iż „ eksponowanie nieistotnych dla relacji dziennikarskiej elementów stanu faktycznego, związanych z pochodzeniem etnicznym opisywanych postaci, w związku z czym istnieje ryzyko wywołania dyskusji publicznej, w ramach której utrwalane są krzywdzące stereotypy dotyczące danej społeczności, nie przystaje do etyki dziennikarskiej. Zachowanie tego typu …. nie narusza norm prawnokarnych , winno być oceniane przez pryzmat odpowiedzialności zawodowej związanej z wykonywaną profesją dziennikarza.”.
W piśmie do Rzecznika zwróciliśmy też uwagę na zapisy Wytycznych Prokuratora Generalnego w sprawie postępowania w sprawach związanych z przestępstwami z nienawiści dokonywanymi z wykorzystaniem Internetu. W Wytycznych tych Prokurator Generalny zauważył, że „W toku podejmowanych czynności należy rozważać odpowiedzialność usługodawców w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną oraz, iż w przypadku postępowania przygotowawczego wszczętego o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego prokurator z urzędu powinien na podstawie ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, skierować do osoby świadczącej usługi elektroniczne urzędowe zawiadomienie, wskazujące na bezprawny charakter danych zamieszczonych w Internecie przez tegoż usługodawcę, o ile wcześniej dane te nie zostały usunięte.”
Zauważyliśmy, iż nie zdarzyło się jeszcze by Prokuratura zastosowała w praktyce wskazane Wytyczne a nadto, iż odmowa wszczynania przez nią postępowań z uzasadnieniem o braku znamion czynu zabronionego daje autorom publikacji swoisty glejt niewinności, czyli bezkarność dalszych podobnych działań.
W końcowej części wystąpienia stwierdziliśmy, że środowisko dziennikarskie ignoruje nasze prośby o zaniechanie nagannego procederu, czego wyrazem jest m.in. nieudzielanie odpowiedzi.
Przykładowo podaliśmy, że w okresie od 20 kwietnia 2015 r. do 29 listopada 2017 r. Stowarzyszenie skierowało na adres redaktora naczelnego jednej z krakowskich gazet oraz prezesa Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich wiele pism łącznie z wnioskiem o ukaranie dziennikarza. Środowisko dziennikarskie pokazało swoistą solidarność nie udzielając odpowiedzi na jakiekolwiek pismo. Nawet Rada Etyki Mediów nie zareagowała na złożony formalny wniosek o ukaranie, pomimo że w międzyczasie rozpatrzyła kilka spraw z zakresu naruszenia etyki dziennikarskiej. Wreszcie poinformowaliśmy Rzecznika, że przedmiotową sprawą zajmowała się też sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Niestety na jej posiedzenie nie przybył żaden z zaproszonych przedstawicieli Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Rady Etyki Mediów. Takie zaniechanie wpisało się w dotychczasową praktykę tych organów samorządu dziennikarskiego.
W przedstawionej sytuacji poprosiliśmy Rzecznika o powtórzenie wystąpienia dokonanego przez byłą Rzecznik Irenę Lipowicz do Ryszarda Bańkowicza Przewodniczącego Rady Etyki Mediów w sprawie zgodności sygnalizowanej praktyki z zasadą szacunku i tolerancji, wyrażonej w Karcie Etycznej Mediów (pismo z dnia 23 kwietnia 2012 r. nr RPO-696705-V/12/MS).
W piśmie tym ówczesna Pani Rzecznik stwierdziła m.in.:
„Przedstawiona w skardze praktyka budzi także moje zaniepokojenie. W mojej ocenie podawanie tego typu informacji w publikacjach opisujących zdarzenia, których okoliczności nie mają żadnego związku z narodowością osób w nich uczestniczących, przyczynia się w tym przypadku do stygmatyzacji członków mniejszości romskiej. Utrwala także niekorzystny wizerunek Romów, jaki funkcjonuje w świadomości społecznej. Ten wizerunek natomiast najczęściej tkwi u podłoża obserwowanych wśród części społeczeństwa polskiego postaw ksenofobicznych oraz przejawów nietolerancji.” Przypominamy, że odpowiadając na wystąpienie Pani Rzecznik Ryszard Bańkowicz (ówczesny i obecny) Przewodniczący Rady Etyki Mediów „podzielił zaniepokojenie publikacjami wskazującymi Romów jako sprawców wymienionych czynów oraz podkreślił, że zamieszczanie takich informacji łamie zasady etycznego dziennikarstwa”. Niestety za słowami Prezesa Rady Etyki Mediów nie poszły czyny, na co dowodem jest podana wyżej argumentacja.
Mamy nadzieję, że Rzecznik Praw Obywatelskich przychyli się do naszej prośby i skieruje kolejny apel do środowiska dziennikarskiego o zaniechanie stosowanej względem naszej społeczności praktyki, który tym razem będzie skuteczny.
Prezes Zarządu Głównego
Roman Kwiatkowski
Pliki do pobrania:
W roku 2018 Stowarzyszenie Romów w Polsce realizowało projekt pt. ,Porady prawne dla bezrobotnych’’
W okresie od stycznia do grudnia 2018r Stowarzyszenie Romów w Polce realizowało projekt pt,, Porady prawne dla bezrobotnych’’
Celem zadania było przeszkolenie i pomoc w zakresie zindywidualizowanych firm wsparcia dla 60 osób obywateli Polski, narodowości romskiej, w tym bezrobotnych i biernych zawodowo.
Cel zadania został osiągnięty zgodnie z założeniami wnioskodawcy.
Zadanie zostało zrealizowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w ramach programu integracji społeczności romskiej w Polsce.
W roku 2018 Stowarzyszenie Romów w Polsce realizowało projekt pt. ,,Digitalizacja materiałów archiwalnych Stowarzyszenia Romów w Polsce’’
W okresie od lipca do grudnia 2018r Stowarzyszenie Romów w Polce realizowało projekt pt,, Digitalizacja materiałów archiwalnych Stowarzyszenia Romów w Polsce” dzięki któremu została wykonana cyfrowa archiwizacja zasobów SRwP, oraz Romskiego Instytutu Historycznego.
Zrealizowane zadanie w znacznym stopniu ułatwi dostęp do materiałów dotyczących mniejszości romskiej z zakresu min. Historii i kultury szerokiemu gronu zaintersowanych tematyką romską.
Zadanie zostało zrealizowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji”
W okresie od stycznia do grudnia 2018 roku Stowarzyszenie Romów w Polsce realizowało projekt pt. ,,Wspólna przyszłość. Jedno społeczeństwo, różne grupy’’
Zadanie miało na celu rozpropagowanie i promowanie wiedzy o mniejszości romskiej, w tym jej historii i kulturze oraz propagowanie wiedzy o wspólnej historii naszych narodów.
W ramach zadania zorganizowano debaty wraz z przedstawicielami romskimi , spotkania o charakterze warsztatowym o tematyce związaną z historią i kulturą Romów., oraz koncert muzyki Romskiej.
Zadanie zrealizowano dzięki dotacji MInistra Spraw Wewnętrznych i Administracji
W roku 2018 Stowarzyszenie Romów w Polsce realizowało projekt pt. ,,Zakup tour guidów jako element edukacji innowacyjnej wystawy ,,Historia i kultura Romów’’
W okresie od stycznia do grudnia 2018r Stowarzyszenie Romów w Polce realizowało projekt pt,, Zakup tour guidów jako element edukacji innowacyjnej wystawy ,,Romowie historia i kultura’’
Celem zadania było zastosowanie dodatkowego elementu edukacji innowacyjnej, polegającego na funkcjonowaniu przy stałej wystawie ,, Romowie historia i kultura” systemu tzw. ,,tour guidów”
Cel zadania został osiągnięty zgodnie z założeniami wnioskodawcy.
Zadanie zostało zrealizowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w ramach programu integracji społeczności romskiej w Polsce.
Stowarzyszenie Romów w Polsce w 2018 roku, zrealizowało zadania pt. „Adaptacja pomieszczeń przyziemia na archiwum RIH, dodatkowe sale wystawiennicze oraz pomieszczenia socjalne”
Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
W dniu 18 grudnia 2018 roku zmarł Kazimierz Kutz – wybitny twórca obdarzony darem tworzenia wielkich kreacji filmowych i teatralnych. Także – w późniejszych latach – polityk niepokorny, senator i poseł do parlamentu Rzeczpospolitej Polskiej.
Pamiętamy go z sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych, której był wiceprzewodniczącym. Pamiętamy jego życzliwość wobec mniejszości romskiej oraz jego bezkompromisowość wobec urzędniczej indolencji i bezduszności. Ta pamięć pozostanie.
Niech spoczywa w pokoju.
Stowarzyszenie Romów w Polsce.
Stowarzyszenie Romów w Polsce ogłasza międzynarodowy konkurs na plakat 75 rocznicy likwidacji „Zigeunerlager” – obozu romskiego w KL Auschwitz – Birkenau 2 sierpnia 1944 roku.
Uczestnicy konkursu mają za zadanie zaprojektować plakat upamiętniający 75. rocznicę likwidacji Zigeunerlager – obozu romskiego w KL Auschiwtz Birkenau.
Prace należy przesyłać w wersji elektronicznej na płycie CD/DVD lub na innym nośniku (szczegóły w regulaminie).
Nagrody
I miejsce: 5.000 zł
II miejsce: 3.000 zł
III miejsce: 2.000 zł
Termin przyjmowania zgłoszeń
2019-05-01
Regulamin konkursu poniżej
