Pamiętajmy o Lidii Ostałowskiej.
W dniu wczorajszym zmarła Lidia Ostałowska – dziennikarka i pisarka, a przy tym osoba
o szczególnej wrażliwości i szczególnym zaangażowaniu wobec problemów społecznych. W swojej pracy wiele uwagi poświęcała grupom słabszym, narażonym na dyskryminację i wykluczenie.
W reportażach i publikacjach książkowych poruszała między innymi tematykę dotyczącą mniejszości narodowych i etnicznych. Problemy społeczności romskiej były jej szczególnie bliskie o czym świadczy jej zbiór reportaży o Romach „Cygan to Cygan”, który został przetłumaczony na wiele języków a książka ,,Farby wodne” o Dinie Gottliebovej, która w Auschwitz malowała portrety Romów na zlecenie doktora Josefa Mengelego była nominowana do Nagrody NIKE. Pisała wprost o ciemnych kolorach życia, po przeczytaniu jej reportaży czytelnik miał możliwość zadania sobie masy pytań od ,, czy tak musi być?” Do ,, co ja bym zrobił na ich miejscu?” Zawsze była blisko nas, wspierała nas, współredagowała Dialog-Pheniben ukazując nasze romskie życie i nasze romskie problemy. Ze Stowarzyszeniem Romów w Polsce współpracowała przez wiele lat,Nawiązała się między nami trwała więź akceptacji i wzajemnego szacunku.
Z bólem przyjmujemy wiadomość o jej śmierci. Pozostanie wśród nas pamięć o jej wielkim dorobku, także o jej wrażliwości i szacunku z jakim odnosiła się do nas Romów.
Devoresa
Roman Kwiatkowski
Oświadczenie
Stowarzyszenia Romów w Polsce
z dnia 12 stycznia 2018 r.
w sprawie stygmatyzacji mniejszości romskiej w mediach publicznych
W dniu 10 stycznia 2018 r. uczestniczyłem jako przedstawiciel Stowarzyszenia Romów w Polsce w posiedzeniu sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Posiedzenie Komisji odbyło się na naszą prośbę z dnia 5 września 2016 r. i było poświęcone stosowaniu przez media publiczne praktyki polegającej na podawaniu informacji o narodowości sprawców czynów zabronionych, gdy osoby te są pochodzenia romskiego a zasady etycznego dziennikarstwa.
W piśmie uzasadniającym podjęcie wskazanego tematu przez Komisję podaliśmy m.in., że media publiczne (gazety krakowskie – „Dziennik Polski” i „Gazeta Krakowska”) podają narodowość sprawców czynów zabronionych wyłącznie w przypadku obywateli polskich pochodzenia romskiego. Nie zdarzyło się jeszcze, by w przypadku popełnienia czynu zakazanego przez sprawcę z innej niż Romowie mniejszości, media podawały narodowość sprawcy. Chodzi o przypadki gdy sprawcą czynu jest np. obywatel polski pochodzenia żydowskiego, niemieckiego, ukraińskiego, białoruskiego, czeskiego, tatarskiego, czy słowackiego.
Zwróciliśmy także uwagę na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 23 kwietnia 2012 r. skierowane do Rady Etyki Mediów, który stwierdził wówczas:
„Niekorzystny wizerunek Romów utrwala także stosowana przez niektóre media praktyka polegająca na podawaniu informacji o narodowości sprawców czynów zabronionych lub osób podejrzanych o popełnienie takich czynów, gdy osoby te są pochodzenia romskiego. Podawanie tego typu informacji w publikacjach opisujących zdarzenia, których okoliczności nie mają żadnego związku z narodowością osób w nich uczestniczących, przyczynia się do stygmatyzacji członków mniejszości romskiej. Zamieszczanie takich informacji łamie zasady etycznego dziennikarstwa”.
W prośbie do Komisji podaliśmy nadto, że wszelka korespondencja kierowana od 2015 r. do kierownictw gazet w których ukazały się naganne artykuły a także do Rady Etyki Mediów (REM) oraz Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP), które powołało tę Radę, pozostaje bez jakiejkolwiek odpowiedzi. Dlatego też poprosiliśmy przewodniczącą Komisji, by zaproszono na posiedzenie Komisji przedstawicieli REM lub SDP. Chodziło nam o to by przedstawiciele tych instytucji mających dbać o etykę dziennikarską wytłumaczyli posłom dlaczego w tak oczywistej sprawie nic nie czynią.
Pomimo zaproszenia przez przewodniczącą Komisji przedstawiciela SDP, nikt z tego Stowarzyszenia na posiedzenie sejmowej Komisji nie przybył, co potwierdza nasze przypuszczenia, że niektóre media publiczne oraz ich organizacje nie tylko nie przestrzegają zasad etycznych, ale także nie szanują najwyższych władz w Państwie.
Wobec braku przedstawicieli REM, czy SDP dyskusja miała charakter ograniczony. Zebrani posłowie a także przedstawiciele Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, czy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, zgadzając się ze skargami Stowarzyszenia Romów w Polsce na stygmatyzujące działania niektórych czasopism względem mniejszości romskiej nie mogli zapoznać się z argumentami strony dziennikarskiej co do intencji i potrzeby podkreślania romskiego pochodzenia sprawców czynów zabronionych.
Wybiegi wymienionych instytucji polegające na ignorowaniu pism, próśb, zawiadomień, skarg, zażaleń, czy jak w przypadku Komisji sejmowej – zaproszenia, na nic się nie zdadzą, gdyż w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Warszawie zawisła sprawa z naszego wniosku o ukaranie grzywną REM z tytułu bezczynności tego organu. Co ciekawe, w ub. roku REM zbierała się kilka razy rozpatrując np. sprawę red. Magdaleny Ogórek (wpis na Twitterze o senatorze Marku Borowskim) , czy sprawę prezesa TVP Jacka Kurskiego (z wniosku prezydenta Sopotu Jacka Karnowskiego), zaś dla naszej skargi nie znalazła czasu. Oznacza to, że dla REM obywatele polscy pochodzenia romskiego nie istnieją. Jeśli, po ukaraniu przez Sąd, REM nadal nie podejmie działań w postaci rozpatrzenia naszej skargi na redaktora naczelnego gazety „Dziennik Polski” będziemy wnioskować o zastępcze rozpatrzenie tej skargi przez wymieniony Sąd (wynika to z przepisów prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).
Jest więc nadzieja, że po 3 latach od wystąpienia do redaktora naczelnego „Dziennika Polskiego” z prośbą o zaniechanie stygmatyzacji mniejszości romskiej, sprawę rozstrzygnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Niewątpliwie rozstrzygnięcie Sądu będzie ważniejsze, niż orzeczenie REM, którego nie możemy się doczekać.
Tak oto sprawa, która mogła być załatwiona przez kierownictwa wspomnianych gazet jednym krótkim pismem informującym o zwróceniu uwagi pracownikowi – dziennikarzowi, by nie stygmatyzował polskich Romów – oparła się o sejmową Komisję, zaś wkrótce zostanie rozpatrzona przez Sąd.
Nie o to nam chodziło, ale na upór nie ma rady!
Roman Kwiatkowski
Prezes Zarządu Głównego
Dnia 15 grudnia w siedzibie Stowarzyszenia Romów w Polsce odbyło się spotkanie dyskusyjne na temat Romów a Unii Europejskiej.
Spotkanie prowadził prof. dr hab. Marian Grzegorz Gerlich , poruszył on tematy istniejących różnic interesów między strukturami Unii Europejskiej a Romami. Dla tych pierwszych paradygmatem jest rozwój i dążenie do spójności, a dla Romów paradygmatem pozostaje ich tożsamość i potrzeba zachowania romskości.
Spotkanie zakończyło się koncertem ,, Kameralnej Orkiestry Romskiej”.
Projekt ,,Wspólna przyszłość. Jedno społeczeństwo, różne grupy”
realizowany jest dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
15 grudnia 2017 roku zakończył się projekt ,,Edukacja dzieci i młodzieży w zakresie wiedzy o historii i kulturze Romów”, współfinansowany przez Urząd Miasta w Oświęcimiu.
W ramach projektu stałą wystawę ,, Romowie- historia i kultura odwiedziło ponad 20 grup młodzieży szkolnej,oraz zorganizowano 5 zajęć warsztatowych dla młodzieży.
Wszystkim którzy brali udział w projekcie, serdecznie dziękujemy i mamy nadzieję , że za rok zadanie będzie kontynuowane.
4 grudnia 2017 r. w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich przy ul. Długiej w Warszawie miała miejsce konferencja podsumowująca projekt „Walka z antysemityzmem i antycyganizmem w Polsce: monitoring, interwencja, edukacja”.
Konferencja była wspólnym przedsięwzięciem administratora projektu, Stowarzyszenia Romów w Polsce i Rzecznika Praw Obywatelskich.
Konferencję otworzył Rzecznik Praw Obywatelskich, p. dr Adam Bodnar, który przedstawił pracę Urzędu na rzecz przestrzegania praw mniejszości Żydowskiej i Romskiej w Polsce. Po nim Roman Kwiatkowski, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Romów w Polsce, przedstawił główne założenia projektu i praktykę ich realizacji.
Kilkudziesięciu gości wśród których znaleźli się przedstawiciele organów administracji rządowej i samorządowej, korpusu dyplomatycznego, organizacji praw człowieka i obywatela, naukowcy, dziennikarze i publicyści, śledziło 5 niezwykle interesujących prezentacji zagadnień związanych z nasilającymi się, w ostatnim czasie w Polsce, zjawiskami antysemityzmu i antycyganizmu, przy czym po każdym z nim miała miejsce dyskusja.
Wspólna konferencja Stowarzyszenie Romów w Polsce i Rzecznika Praw Obywatelskich okazała się niezwykle cenna z punktu widzenia nie tylko samego projektu, ale i ustalonych na konferencji modeli reakcji obu instytucji na wszechobecną mowę nienawiści skierowaną przeciwko dwóm najbardziej atakowanym mniejszościom w Polsce.
Projekt „Walka z antysemityzmem i antycyganizmem w Polsce: monitoring, interwencja, edukacja” jest częścią programu niemieckiej fundacji „Pamięć, odpowiedzialność, przyszłość” (EVZ) pt. „Facing antigypsyism and antisemitism”.
Wraz z włączeniem krajów postkomunistycznych do Unii Europejskiej ( 2004 i 2007) Romowie stali się największą mniejszością narodową Starego Kontynentu. Konkretyzując należy zastosować tu precyzyjnie termin „mniejszość narodowa nieterytorialna”. Dziś liczą oni około 12- 15 mln, a według Rady Unii 6 213 031 osób. Od tego momentu rozpoczął się nowy etap pomocy finansowej – i nie tylko – dla Romów. Jednak duże środki nie przynoszą oczekiwanych skutków pozytywnych. Dlaczego? Bo istnieje różnica interesów między strukturami Unii a Romami. Dla tych pierwszych paradygmatem jest rozwój i dążenie do spójności, a dla Romów paradygmatem pozostaje ich tożsamość; potrzeba zachowania romskości.
Projekt ,,Wspólna przyszłość. Jedno społeczeństwo, różne grupy”
realizowany jest dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Gdzie się podziały tamte tabory?
Do lat siedemdziesiątych XX wieku tabory były wpisane w krajobraz polskich bezdroży, wsi i miasteczek. Ale w 1952 roku premier Józef Cyrankiewicz podpisał Uchwałę nr 452 Prezydium Rządu ”W sprawie pomocy ludności cygańskiej przy przechodzeniu na osiadły tryb życia”. Na mocy tej uchwały rozpoczęto akcje ewidencji ludności romskiej, nadając przypadkowe nazwiska tym, którzy używali tylko imion lub bali się zdradzić swą prawdziwą tożsamość.
Podjęto próbę objęcia wszystkich Romów obowiązkiem szkolnym i służbą wojskową. Akcja ”produktywizacyjna” przyniosła jednak mizerne rezultaty. Większość Romów wciąż wyruszała w tradycyjną wędrówkę.
W związku z niewielką skutecznością podjętych działań w roku 1964 po raz kolejny spróbowano zmusić Romów do osiedlenia. O świcie 23 marca 1964 roku, do Romów szykujących się do wyruszenia z zimowisk w tradycyjną wędrówkę zapukali milicjanci i urzędnicy. Rozpoczęła się wielka akcja ewidencji, mająca na celu skłonienie nomadów polskich dróg do ”przejścia na tory produktywnego życia osiadłego”. Tego dnia spisano około 10 tysięcy osób narodowości romskiej. Romowie zostali pouczeni o zakazie wędrowania oraz o karach grożących za złamanie tego zakazu. Władze drobiazgowo egzekwowały istniejące przepisy: meldunkowe, szkolne, przeciwpożarowe etc. Wprowadzono przyspieszony tryb karno-administracyjny.
Romowie zapamiętali rok 1964 jako ten, w którym dotknęło ich prawo zakazujące wędrowania.
Projekt ,,Wspólna przyszłość. Jedno społeczeństwo, różne grupy”
realizowany jest dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
W dniu 22 listopada 2017r w siedzibie Stowarzyszenia Romów w Polsce odbyła się dyskusja na temat rozruchów antyromskich w Oświęcimiu. Spotkanie rozpoczęło się od pokazu fragmentów filmu ,, Ostatni Cygan w Oświęcimiu „ gdzie główny bohater Roman Kwiatkowski opowiadał jak pamięta dni w których doszło do rozruchów antyromskich w Oświęcimiu.
Po prezentacji filmu głos zabrał prowadzący dyskusję prof. dr hab. Marian Grzegorz Gerlich , poruszył on tematy rozruchów które odbyły się w Koninie , Oświęcimiu oraz Mławie. Dzięki zaproszonym prelegentom, oraz licznie zgromadzonym gościom mogliśmy posłuchać co na temat rozruchów mają do powiedzenia sami mieszkańcy Oświęcimia.
Projekt ,,Wspólna przyszłość. Jedno społeczeństwo, różne grupy”
realizowany jest dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Szanowni Państwo,
w imieniu Romana Kwiatkowskiego – Prezesa Stowarzyszenia Romów w Polsce, oraz
dr. Adama Bodnara – Rzecznika Praw Obywatelskich mamy zaszczyt zaprosić na konferencję pt. „Walka z antysemityzmem i antycyganizmem w Polsce: monitoring, interwencja, edukacja”.
Konferencja jest zwieńczeniem projektu prowadzonego w ramach programu „Facing antysemitism and antigypsyism” niemieckiej fundacji ERRINERUNG,
VERANTWORTNUNG UND ZUKUNFT /EVZ/.
Szczegóły w załączonym programie.
Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc (70) prosimy o potwierdzenie udziału w konferencji do dnia 27 listopada 2017 r. (adres e-mail:
stowarzyszenie@romowie.net /lub madekodb@gmail.com).
Stowarzyszenie Romów w Polsce zaprasza na dyskusję na temat rozruchów antyromskich które miały miejsce 21-22 października 1981r. W ramach spotkania przewidziana jest projekcja fragmentów filmu ,, Ostatni Cygan w Oświęcimiu”
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych, wstęp wolny.
Projekt ,,Wspólna przyszłość. Jedno społeczeństwo, różne grupy”
realizowany jest dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
