Akcja Reinhardt
Romowie stawali się elementem europejskiej układanki etnicznej od X w.
Romowie stawali się elementem europejskiej układanki etnicznej od X w. (Bizancjum) do XV w. (Europa Zachodnia). Stosunek społeczeństw europejskich do Romów w momencie pierwszego kontaktu był złożony. Z jednej strony Romowie byli traktowani jako obcy przybysze, różniący się kulturowo od autochtonów i wzbudzający przez to ich niechęć. Z drugiej strony tradycyjne, przednowoczesne społeczeństwa europejskie wykazywały […]
Ustawy Norymberskie z 1935 r.Ustawy Norymberskie składały się z dwóch aktów prawnych: „Ustawy o ochronie niemieckiej krwi i honoru” oraz „Ustawy o obywatelstwie Rzeszy”Ustawy Norymberskie z 1935 r.
Ustawy Norymberskie składały się z dwóch aktów prawnych: „Ustawy o ochronie niemieckiej krwi i honoru” oraz „Ustawy o obywatelstwie Rzeszy”. Pierwsza z tych ustaw zakazywała przede wszystkim małżeństw a także pozamałżeńskich stosunków seksualnych między Żydami a „osobami krwi niemieckiej lub zbliżonej do niemieckiej”. Druga z nich wprowadzała nadrzędną wobec obywatelstwa niemieckiego (Staatsangehörigkeit) kategorię „obywatela Rzeszy” […]
Zagłada Romów na terenach okupowanych przez Niemcy
W przypadku zdecydowanej większości Romów z Polski i Związku Radzieckiego zagłada polegała głównie na masowych egzekucjach, przeprowadzanych przez jednostki niemieckiej policji oraz oddziały Wehrmachtu i SS, szczególnie tzw. Einsatzgruppen, czasami wspomaganych przez lokalne jednostki policyjne (zwłaszcza na Ukrainie i w krajach bałtyckich). Hitlerowcy uważali, że taka metoda jest bardziej efektywna w przypadku Romów niż transporty […]
Zakończenie
Zakres i natura prześladowania Romów różniły się znacznie w zależności od miejsca, charakteru odpowiedzialnych za prześladowania instytucji, a także konkretnej konstelacji interesów, stosunków władzy oraz czynników ideologicznych charakteryzujących dane miejsce i czas. Stosunek nazistów do Romów był niejednolity: wprawdzie u jego podstaw leżała ideologia rasowa, lecz na poziomie konkretnych decyzji i aktów prawnych często pojawiało […]
Główne cele projektu: Romowie jako ofiary Akcji Reinhardt.
Jednym z najważniejszych aspektów badania zagłady Romów w okupowanej Polsce jest analiza związku prześladowań Romów z Akcją Reinhardt, mającą na celu eksterminację polskich Żydów. Wychodzimy bowiem z założenia, że Akcja Reinhardt była jednym z trzech wydarzeń, w trakcie których podjęte zostały ostateczne decyzje odnośnie ludobójstwa popełnionego na Romach. Dwa pozostałe to inwazja hitlerowskich Niemiec na […]
Rezultaty kwerendy archiwalnej.
Podczas realizacji projektu zaplanowano wykonanie kwerend w wielu zasobach archiwalnych, a mianowicie: w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, w Archiwum Państwowym w Lublinie, w Archiwum Państwowym w Krakowie, w Żydowskim Instytucie Historycznym, w Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, w Archiwum Państwowego Muzeum na Majdanku oraz w Miejscu Pamięci o Zagładzie w Treblince. Badawcze prace były prowadzone w […]
Rezultaty kwerend archiwalnych
W historiografii II wojny światowej uzyskał prawo obywatelstwa termin Zapomniany Holokaust, który odnosił się do prześladowań i masowej zagłady dokonanej na Romach przez niemiecki nazizm. Obecnie coraz częściej używa się określeń wywodzących się z języka romskiego (choć nie zawsze funkcjonujących wśród Romów) takich jak Porrajmos (bardziej prawidłowo: o baro Porrajmos), Samudaripen, Kali Traš, które oznaczają odpowiednio […]
Polskie publikacje i działania upamiętniające dotyczące zagłady Romów – w kontekście międzynarodowym.
Niniejszy fragment raportu przedstawia stan badań prowadzonych w Polce nad zagładą Romów w czasie II wojny światowej i jej konsekwencjami oraz niektóre działania upamiętniające tragiczny los Romów, ze szczególnym uwzględnieniem ich związków z działalnością międzynarodowych organizacji romskich i działających na rzecz Romów. Przedstawiamy w pierwszym rzędzie badania i działania związane z największym symbolem romskiej zagłady […]
Auschwitz-Birkenau: działalność Muzeum i Stowarzyszenia Romów w Polsce.
Szczególną rolę międzynarodowego symbolu romskiej zagłady odgrywa Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau, gdzie w czasie funkcjonowania obozu zginęło ok. 20 000 Romów, głównie z Niemiec, Czech i Moraw, Austrii i Polski. Teren obozu od dawna był miejscem pielgrzymek rodzin romskich ofiar i oficjalnych upamiętnień romskiej tragedii. Szczególną rolę w tym procesie odegrał Związek Niemieckich Sinti i […]
Obozy związane z Akcją Reinhardt
Miejsca te są szczególnie istotne dla Romów austriackich, gdyż zostało tam zamordowanych 5000 Romów z Burgenlandu, deportowanych w 1941 r. Austriackie organizacje romskie i austriaccy uczeni aktywnie włączają się w upamiętnienie tych miejsc i współpracują w tym zakresie z badaczami i muzealnikami w Polsce, a także z organizacjami polskich Romów. Duże znaczenie dla upamiętnienia tych […]
